De flexibele schil groeit. Wat met het beleid?

Steeds meer bedrijven doen het met freelancers. Soms uit noodzaak, vaak als bewuste keuze. En zo groeit wat ze in Nederland zo mooi 'de flexibele schil' noemen. Maar weten personeelsmanagers ook waarmee ze bezig zijn, of doen ze maar iets? Colruyt Group toont zich alvast terughoudend over het nieuwe fenomeen. 'We verkiezen toch nog altijd vaste medewerkers, als het even kan.'

Flexibele wat? Flexibele schil dus, die rand van zelfstandige medewerkers die rond je vast personeel zweeft. Arbeidsmarktexpert Jeroen Franssen (Agoria) vat het even kort samen: “Alle mensen die geen rechtstreeks arbeidscontract hebben, maar via een intermediair of een eigen vennootschap of vennootschapsvorm in een bedrijf actief zijn. En ja, daarvoor hoeven ze niet meteen ter plaatse op kantoor te zitten. Ook steeds meer loontrekkenden hebben het contractuele recht om een gedeelte van hun job van thuis uit te voeren.”

Twee raderwerken
Jeroen Franssen waagt zich meteen ook aan een voorspelling. “Je zult in de toekomst steeds meer zelfstandigen aan het werk zien in onze bedrijven. Ik verwacht dat we naar twee raderwerken binnen een personeelsorganisatie gaan. Enerzijds houd je altijd medewerkers over die nauw verbonden blijven met de onderneming en het DNA ervan en hun persoonlijke ontwikkeling afstemmen op de richting van het bedrijf. Daarnaast zal er een groep medewerkers zijn met bepaalde specialisaties, die hun eigen ontwikkelpad volgen, los van een bedrijf. Zij moeten aanvaarden dat ze in de loop van hun carrière meerdere opdrachtgevers krijgen. Zo kan iemand bij een early adaptor van een bepaalde technologie werken, en daarna overschakelen naar meer traditionele spelers die ook die technologie in gebruiknemen, omdat ze wel bij die bepaalde kennis willen blijven.'

Ook Colruyt Group doet geregeld een beroep op medewerkers die voor eigen rekening werken, vertelt Bart Oeyen van de rekruteringsdienst. “We geven niettemin de voorkeur aan medewerkers met vaste contracten en duurzame loopbanen”, stelt hij meteen. “Toch vullen we die aan met freelancers, soms om expertise binnen te brengen, soms om piekmomenten op te vangen, of in afwachting van vaste aanwervingen. We gaan heel bewust om met het aannemen van freelancers, kijken heel goed waar we hen willen inzetten, wanneer en voor hoelang.”

Duurzame partnerrelatie
Oeyen zag het fenomeen de laatste jaren groeien. “Je ziet veel meer medewerkers voor een zelfstandig statuut kiezen omdat ze zo niet aan één werkgever vastzitten, en zelf hun opdrachten kunnen kiezen. Hoe het bedrijf daarmee omgaat? We beschouwen hen als onze partners, en dus zoeken we ook met hen een duurzame relatie. We kijken dus ook of hun attitude past bij de waarden van onze organisatie. Dienstbaarheid naar andere medewerkers, samenhorigheid, respect,.. vinden we even belangrijk als hun skills. Een projectleider moet niet alleen zijn project op tijd opleveren, maar moet ook kiezen wat het beste is voor onze groep. Dat wil ook zeggen: de opdrachtgever durven vertellen als een ingreep niet nodig is, of niet de oplossing is. Het is niet de bedoeling rooskleuriger te communiceren dan nodig. We gaan samen voor het project en de risico's, als partners, en evalueren regelmatig de samenwerking, zowel van onze als van hun kant. Zo houden we hen ook dicht bij ons. Af toe zien we zelfs dat freelancers vast in dienst komen, net omdat ze zich goed voelen bij ons in de organisatie.”

Personeelsdienst ‘kijkt mee’
Meestal beslist het ‘middle management’ om freelancers in te schakelen, erkent Bart Oeyen, “maar de personeelsdienst laat hen niet aan hun lot over. We kijken mee welke nood er is in de organisatie, en hoe die best wordt ingevuld. Wanneer er nood is aan bepaalde expertise, dan is de inzet van een freelancer zinvol. Gaat het om lange termijn, dan gaan we beter over tot een vaste aanwerving. Het gaat dus altijd in samenspraak.” De medewerkers die freelancers aanwerven staan ook in contact met medewerkers die de vaste rekrutering doen. “Op die manier kunnen we samen bekijken wat het beste is voor de organisatie én voor onze medewerkers. Ik geloof heel erg in die gezamenlijkheid, dus we zijn ook bezig om die twee diensten samen te smelten tot één. Sowieso houden we alles centraal in de gaten, doen zelfs voorspellingen op basis van productie, maar we gaan niet over de hoofden van de leidinggevende binnen de teams zelf. Zij hebben daarin een belangrijke rol te spelen.”

Nog geen integratieproblemen
En wat met negatieve gevolgen? Vaste medewerkers die de freelancers schuin bekijken, een tribale sfeer waarin het 'wij de vaste' tegen 'zij de zelfstandigen' wordt? Bart Oeyen (Colruyt Group) heeft het nog niet zien gebeuren. “Ik krijg eerder de indruk dat medewerkers behoorlijk snel geïntegreerd raken bij ons. We begeleiden hen daar ook bij, en ook onze medewerkers. Dat ze fysiek in onze kantoren aanwezig zijn, helpt daar ook bij. Zo zijn de freelancers duidelijk partner van niet alleen de organisatie en de leidinggevenden, maar ook van de medewerkers. Kliekjesvorming heb ik op dat vlak nog niet gezien.”