De coronacrisis jaagt niet alleen het aantal werkzoekenden de hoogte in, ze versterkt een bestaande trend: er is geen beroep meer dat niet minstens gedeeltelijk zal veranderen. Dé kerncompetentie wordt meer dan ooit flexibiliteit, poneert Olivier Lambert van Cevora. Leren wordt een permanente vorm van zich aanpassen. Ook voor werkzoekenden.
Eind april en begin mei voerde Cevora een enquête uit. De opleidingsinstelling van de sociale partners achter paritair comité 200 (PC200) bevroeg bedrijfsleiders, hr-verantwoordelijken, cursisten, docenten en sociale partners. Tijdens de piek van de crisis kreeg 30% van de 400.000 werknemers in 54.000 bedrijven onder PC200 te maken met tijdelijke werkloosheid. Directeur Olivier Lambert ziet ook dat Federgon, de beroepsfederatie van hr-dienstverleners, verwacht dat het aantal outplacementactiviteiten de komende maanden zal verdubbelen. “Werkzoekenden zullen zich massaal op een afgeslankte arbeidsmarkt storten. Wellicht zal het twee tot vier jaar duren voor het aantal jobs weer op hetzelfde peil zit als vóór de crisis.”
Het herinnert Olivier Lambert aan de nasleep van de financiële crisis van 2008. Toen ondervonden pas afgestudeerden een langetermijnimpact op het begin van hun carrière, op hun loon en op hun groeimogelijkheden. “We kunnen bijna spreken van een verloren generatie. Hetzelfde geldt voor oudere werknemers: verlies je als 55-plusser je job, dan volstaat een opleiding vaak niet om de deur naar de bedrijfswereld weer te openen.”
In theorie konden werknemers in de quarantaineperiode meer online opleidingen volgen, “maar we merkten geen significante stijging in het gebruik van onze digitale diensten”, zo stelt Olivier Lambert. “Wie thuiswerk verrichtte, had geen tijd om zich bij te scholen. En wie tijdelijk werkloos was, voelde geen nood om nieuwe competenties te ontwikkelen. Er zijn op dit moment geen opties op de arbeidsmarkt om te verzilveren wat je leerde.” En de bedrijven zelf? Die zijn nu vooral bezig met het heropstarten van hun activiteiten, de aanpassing aan de coronawereld en het managen van de financiële impact van de crisis.
In de ‘anderhalvemetermaatschappij’ zonder vaccin zullen alle bedrijven social distancing moeten garanderen in al hun activiteiten, hun interne organisatie, hun productie, hun diensten … “Verkopers zullen moeten leren om te verkopen op anderhalve meter afstand. Leidinggevenden zullen thuiswerkers op afstand moeten leren opvolgen. En die medewerkers moeten meer dan ooit het maximum uit digitale tools zien te halen én leren omgaan met thuiswerk, verminderd contact met collega’s enzovoort. Kortom: 100% van de beroepen zal veranderen. Aangepaste opleidingen zullen mensen helpen om zowel op persoonlijk als professioneel vlak efficiënter te zijn.”
Voor een aantal werkzoekenden is ook dit geen mirakeloplossing, vreest Olivier Lambert. “Vooral in de cultuur-, de horeca- en de toeristische sector zullen banen sneuvelen. Maar die werknemers beschikken niet meteen over vaardigheden die schaars zijn op de arbeidsmarkt. Weinig opleidingen zijn op hun maat geschreven. Je tovert een comedian niet zomaar om in een data scientist, of een secretaresse in een verpleegster.” Gevolg? “Ondanks meer werkzoekenden en minder vacatures dan vóór de crisis, blijft er een war for talent.”
Olivier Lambert concludeert dan ook: flexibiliteit is onze belangrijkste skill. “De helft van de beroepen die we in 2030 zullen uitoefenen, bestaat nog niet. Je kan je er dus ook nog niet voor bijscholen.”
“Wat we wel weten, is dat je met een leercultuur flexibiliteit helpt te ontwikkelen. Hoe? Door je medewerkers permanente leermogelijkheden aan te bieden. Maar ook door samenwerking en het delen van informatie te stimuleren, want zo leer je van anderen. Het is de taak van hr-afdelingen en opleidingsdiensten om het leeraanbod uit te breiden.
Maar bijleren is ook een individuele verantwoordelijkheid. “Iedereen moet de kans grijpen om zich aan te passen en bij te scholen. ‘Een opleiding volgen’ betekent zoveel als ‘je aanpassen’.”
Die aanpassing beperkt zich niet tot hard skills. De rondvraag van Cevora legt een duidelijke nood aan opleidingen over welzijn op het werk bloot. “Je hoort veel over de vrees voor een tweede coronagolf, maar ik vrees vooral voor een golf aan burn-outs. Mensen die door de crisis brutaal hun job verloren, krijgen mogelijk met psychosociale problemen te kampen. Maar ook wie thuis aan het werk bleef, terwijl de kinderen niet naar school konden, had het niet makkelijk”, stelt Olivier Lambert vast.
Voor zijn organisatie Cevora ziet hij dus een cruciale rol, in samenwerking met de andere spelers in de hr- en opleidingswereld. “We stemmen op dit moment al volop onze outplacementbegeleiding en opleidingen voor werknemers en werkzoekenden af op de nieuwe realiteit”, benadrukt Olivier Lambert.
Verder herwerkt Cevora zijn catalogus om vanaf september aangepaste opleidingen te kunnen aanbieden, qua thema, maar ook qua vorm. “Interactieve opleidingen vormen het DNA van Cevora. Willen we het aantal klassikale opleidingen beperken, dan moeten we een beter digitaal alternatief aanbieden dan simpele video’s.”
Al beseft Olivier Lambert dat de uitdaging groot is, want er is tegelijk wat tijd nodig voor een diepgaande denkoefening met andere stakeholders in onze sector. “Maar tegelijk moeten we dringend een antwoord formuleren op de nieuwe opleidingsbehoeften.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
