Gelieve niet te liegen

Slechts 15 procent van de sollicitanten is compleet eerlijk in een curriculum. Tot deze onthutsende vaststelling kwam Wout Nelissen in zijn thesis aan de Universiteit van Gent.

Wout Nelissen behaalde zijn master Bedrijfspsychologie en Personeelsbeleid aan de Gentse Universiteit. Voor zijn eindproef onderzocht hij wie in cv’s durft te liegen en welke de gevolgen daarvan zijn. Uit de weinige literatuur die hij ter beschikking had, kon hij afleiden dat het liegen in cv’s in drie onderdelen opgesplitst kan worden. Het eerste onderdeel noemt hij verfraaiing. Daartoe behoort bij voorbeeld het invullen van een perfecte kennis van de Franse taal als dat helemaal niet zo is. Het tweede luik betreft omissie. Dat wil zeggen dat mensen bepaalde – ongunstige – zaken weglaten. “De ergste soort is het derde luik, dat we fabricatie noemen. Het houdt in dat mensen zaken uitvinden. Het betreft vooral ervaringen of diploma’s die opgegeven worden hoewel ze niet bestaan.”

Amerikaans voorbeeld
Voor zijn onderzoek baseerde Wout Nelissen zich onder andere op het werk van de Amerikaanse professor Brian Dimeen. Hij bevroeg zowel werklozen als werkenden anoniem naar de manier waarop ze hun cv invulden. Voor zijn online onderzoek gebruikte hij de betrouwbare vragenlijsten van de Amerikaanse collega. Hij onderzocht ook het gedrag en de prestaties van medewerkers die toegaven te hebben gelogen in hun cv. 

Voorspellende factoren
Het onderzoek toonde aan dat mensen met bepaalde persoonlijkheidsfactoren meer kans hebben om oneerlijk te zijn in hun cv. Deze factoren waren lage integriteit, psychopathie, politieke vaardigheden en de capaciteit om te liegen. Anderen factoren zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau leken geen effect te hebben op lieggedrag. Met andere woorden: binnen al deze groepen wordt evenveel gelogen. Nelissen: “De opmaak van de vacature die organisaties verspreiden voor een vacante functie blijkt ook een effect te hebben op het lieggedrag van sollicitanten.”

Liegen helpt
Uit de resultaten van het onderzoek bleek ook dat mensen die werk hebben veel meer toegaven gelogen te hebben bij de aanwerving dan werklozen. Je zou er kunnen uit afleiden dat liegen hier loont. Uit wat Nelissen onderzocht, bleek dat mensen die via een leugenachtig cv werden aangeworven kwalitatief even goed presteren als wie niet liegt. Toch stellen ze meer deviant werkgedrag, stelt de onderzoeker. “Ze hebben een grotere kans om te stelen, te laat te komen en meer afwezig te zijn dan anderen.” Het kwantitatieve luik is ontstellend. Liefst 85 procent van de bevraagden geeft toe te hebben gelogen. 32,4 procent fabriceert, 76,3 procent verfraait en 78,7 procentlaat wel eens wat weg. “Het is vooral opvallend dat een op de drie zaken uitvindt en dat slechts 15 procent geen enkele leugen opneemt in het cv.”  

Goede raad
Wout Nelissen heeft nog een goede raad voor werkgevers. “Het toevoegen van waarschuwingen in vacatures blijkt een goede oplossing voor het probleem. Je kunt mensen expliciet vragen om niet te liegen. Een andere optie is aan te geven dat je als werkgever checkt of het cv klopt. Opvallend is in elk geval dat waarschuwingen bij de vacaturetekst een positief effect blijken te hebben op de sollicitanten.”