Privacyverklaring

Het kleiner geheel. Corona is teveel Zwarte Piet en te weinig Sinterklaas

16 oktober 2020
Tekst
Jo Cobbaut

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Coronastraffen.

Deze week vroegen verschillende twitteraars zich af of we niet gewoon allemaal twee weken in quarantaine kunnen gaan. Dan is dat verdomde virus dood en kunnen we allemaal weer rustig verder met ons leven. Slim toch?

Maar zo’n plan slaagt uiteraard alleen maar als we het allemaal samen doen. Veronderstel bijvoorbeeld even dat het ons inderdaad zou lukken om alle Belgen twee weken binnen te houden. Dus niemand op straat, niemand naar de winkel, niemand naar de dokter. Want enkel zo ben je er zeker van dat er geen overdracht meer kan zijn. Zelfs als dat zou lukken, dan nog zijn alle inspanningen tevergeefs als er na die twee weken een besmette Nederlander de grens oversteekt en een Belg besmet. Dan begint de verspreiding immers opnieuw. De hele wereld zou dus op hetzelfde ogenblik in quarantaine moeten gaan en dat is schier onmogelijk.

Het probleem van de harde maatregelen is dat ze dus eigenlijk niet ophouden tot zowat iedereen gevaccineerd is. En dat kan volgens de experts nog wel even duren. Tot overmaat van ramp zijn de meeste maatregelen ook niet kosteloos. Je kan bijvoorbeeld wel de horeca sluiten, maar dat betekent meteen ook dat de BTW-inkomsten dalen. Zo’n beperkende maatregel bespaart dus niet alleen uitgaven in de gezondheidszorg (minder zieken), maar lokt op zichzelf ook andere problemen uit (minder overheidsinkomsten). Iets niet mogen doen, kost dus ook geld, waardoor een striktere overheid niet per se rijker is dan een lossere overheid.

Volgens Kreitner is de bestraffingsmacht bovendien de minst geschikte vorm van macht die een leider kan gebruiken, omdat ze op langere termijn tot een afkeer leidt. En toch is het net dat wat we de hele tijd horen: als het virus niet vertraagt, dan gaan we je nog meer moeten afpakken. Zelfs Kerstmis is nu onzeker. Die angstaanpak werkte op korte termijn, maar blijkt na bijna acht coronamaanden grondig overtijd.

Daardoor vertraagt de curve niet snel genoeg en riskeren we dat sommige maatregelen meer geld kosten dan ze opbrengen. We verliezen dan niet alleen veel mensen aan corona, maar ook veel middelen die we anders hadden kunnen investeren in extra medische capaciteit. Onze maatschappij bloedt dan aan twee kanten.

Zouden we niet beter overstappen op de beloningsmacht? De overheid zet dan elke dag 1 euro opzij voor elke niet-besmette burger. Je kan dan je eigen bijdrage volgen op een app en elke dag opnieuw zien hoe jij bijdraagt aan een positief getal. En we tonen dat totaalbedrag ook elke dag in de journaals. Zowel de persoonlijke bijdrage als het groepsresultaat kunnen een extra stimulans geven om je aan de regels te houden, waardoor de curve misschien sneller afzwakt dan nu het geval is en we het geld terugverdienen. Wie niet gelooft dat men een deel is van het probleem (men gelooft in goede gezondheid te verkeren, met een kleine kans om te sterven aan corona), voelt zich zo wel een deel van de oplossing.

De dagelijks aandikkende coronapot gebruiken we om extra medische capaciteit uit te bouwen die ons kan helpen om de pandemie beter de baas te kunnen. En als we het wat duurzaam aanpakken, dan hebben we die extra medische capaciteit ook om beter door de volgende pandemie te komen. We hebben op deze manier meer het gevoel dat we iets opbouwen en kiezen nadrukkelijk het belonen boven het bestraffen. Wie braaf is krijgt lekkers. Weg met die roe.

Ralf Caers is professor HRM aan de KULeuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Universiteit Hasselt en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.