Hoe veiligheid ook ‘sexy’ kan zijn

Dat veiligheid meer is dan het afvinken van hokjes en de spelregels volgen, dat moet je Tine Baert van The Risky Business niet meer vertellen. Vandaag, 28 april, is het Dag Van de Veiligheid en Gezondheid. Tine deelt hoe je veiligheid op een ‘sexy’, creatieve en menselijke manier benadert op de werkvloer.

Veiligheid en gezondheid op de werkvloer worden vaak gezien als een verplichting, maar waarom is het volgens jou veel meer dan dat?

“Veiligheid zou altijd op de eerste plaats moeten staan, een intrinsieke waarde, niet iets waar we ons achter verschuilen. Helaas verliezen we vaak de essentie uit het oog door ons te richten op procedures en wetgeving. Maar eerlijk gezegd, wie leest nu écht de volledige handleiding van een wasmachine of microgolfoven thuis? Het antwoord is ongetwijfeld ‘niemand’. Daarom moeten we ons inzetten voor duidelijke, menselijke communicatie. Het is tijd dat we elkaar weer ondersteunen en samen zorgen voor een veilige omgeving. Dat is uiteindelijk waar het allemaal om draait.”

Op de Dag van de Veiligheid en Gezondheid willen we bewustwording creëren. Wat is volgens jou de grootste misvatting over veiligheid en gezondheid op de werkvloer die we dringend moeten aanpakken.

“De checklistmentaliteit moet plaatsmaken voor een diepgaande benadering van veiligheid, waarbij het niet draait om het afvinken van hokjes. Het meten van veiligheid aan de hand van incidenten is volledig reactief en biedt een beperkt beeld. Zelfs het ophangen van een bord met ‘dagen zonder ongevallen’ kan een cultuur in de hand werken, waarin problemen worden verbloemd in plaats van aangepakt. We moeten overschakelen naar een open en transparante aanpak waarin duidelijke en eerlijke feedback wordt gegeven wanneer er iets misgaat. Alleen zo kunnen we een duurzame en strategische veiligheid realiseren.”

We associëren veiligheid zelden met creativiteit of aantrekkingskracht. Waarom is dat zo, denk je?

“We ervaren vaak het stigma dat onze wetgeving weinig ruimte laat en al snel als saai wordt beschouwd. In werkelijkheid biedt de wet juist de vrijheid om onze eigen invulling te geven, zolang we naar hetzelfde doel streven. Met die mindset ligt alles binnen handbereik.”

Hoe kunnen we veiligheid positief integreren in de werkcultuur?

“Het begint bij mensen die positiviteit uitstralen en echt gemotiveerd zijn om aan de slag te gaan. Ik heb al veel mensen ontmoet die misschien niet het juiste diploma hebben, maar wel de perfecte houding en inzet voor de job. Als je jezelf weet te omringen met zulke personen om de boodschap over te brengen, ben je al een heel eind op weg. Zelfs de meest terughoudende mensen kan je dankzij hen overtuigen

Het is ook essentieel om mensen te betrekken bij het uiteindelijke doel, en daarbij is heldere communicatie cruciaal. Je kunt niet verwachten dat iedereen het doel automatisch begrijpt. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig aanwezig te zijn op de werkvloer, zowel in de fabriek als op locatie. Spreek mensen rechtstreeks aan, op een positieve en motiverende manier. Creëer elke dag een sfeer van optimisme, een positieve mindset en vier niet alleen de successen. Dat maakt een wereld van verschil.”

Welke rol speelt humor, taal of visuele communicatie volgens jou?

“Humor en taal zijn ontzettend belangrijk. Vier jaar geleden ben ik aan de slag gegaan met illustraties van Musketon om veiligheid op de werkvloer onder de aandacht te brengen. Gedurfd, maar je moet een soort marketingstrategie ontwikkelen om veiligheid echt tot leven te brengen.

Laten we eerlijk zijn: een veiligheidsbord moet opvallen, anders heeft niemand er oog voor. En geef toe, zou jij er zelf anders naar kijken?”

Kan je een voorbeeld geven van een campagne of aanpak die écht iets in gang zette?

“De campagne waar ik momenteel mee bezig ben, bevindt zich nog in de beginfase, maar ik ben ontzettend trots op wat we al hebben bereikt. Het gevoel van samenhorigheid in het team, de persoonlijke aanpak en vooral de positieve mindset maken een groot verschil. Het is zeker niet gemakkelijk, maar een duidelijke strategie is essentieel. Soms moet ik lachen om de manier waarop ik dingen voorstel. Ik bedenk graag een programma voor de komende 30 jaar, ook al is daar nooit expliciet om gevraagd. Het is belangrijk om de langetermijnvisie op veiligheid niet uit het oog te verliezen. Daarnaast is het belangrijk om veiligheid aantrekkelijk en relevant te maken, ook voor afdelingen die er niet dagelijks mee bezig zijn.”

Wat zou je willen zeggen tegen bedrijven die veiligheid nog altijd als een opgave behandelen?

“Bekijk het eens vanuit een volledig nieuwe hoek. Laat je inspireren door je omgeving en wees niet bang om voortdurend op zoek te gaan naar andere invalshoeken en perspectieven. Door te luisteren naar de mensen om je heen, ontdek je vaak vernieuwende inzichten. Sta open voor ideeën, zelfs als ze in eerste instantie buiten je comfortzone lijken te liggen, want daar ligt vaak de sleutel tot innovatie.

Het is ook belangrijk om jezelf volledig onder te dompelen in het probleem. Zie het niet als een obstakel, maar als een kans om creatief te denken. Word verliefd op het probleem, verdiep je erin, bekijk het vanuit verschillende standpunten en maak er iets van dat je energie geeft. Wanneer je een probleem omarmt in plaats van het te vrezen, ontstaat er vanzelf een pad naar de oplossing. Dit vraagt geduld en vastberadenheid, maar het leidt tot duurzame en doordachte resultaten die het verschil kunnen maken. Kortom, een frisse blik en een liefdevolle houding ten opzichte van uitdagingen openen de deur naar succes.”

Stel: we geven veiligheid een totale make-over. Hoe ziet die eruit volgens jou?

“Ik zeg altijd: ‘I’m not selling safety, I am selling the joy of life.’ Veiligheid is voor mij geen abstract concept, maar een manier om de schoonheid en waarde van het leven te beschermen en te vieren. Het is meer dan alleen maar regels en voorschriften, het draait ook om het creëren van een omgeving waarin mensen zich vrij en veilig voelen om te genieten van alles wat het leven te bieden heeft.

De dynamiek verandert van zodra we veiligheid zien als een bron van levensvreugde in plaats van als een verplichting. Het wordt geen last, maar een gedeelde verantwoordelijkheid die mensen verbindt en inspireert. Met die insteek over veiligheid hoop ik anderen niet alleen te overtuigen, maar ook te inspireren om het te omarmen, zowel op het werk als in het dagelijks leven. Want uiteindelijk draait alles om het beschermen en vieren van het kostbare cadeau dat we het leven noemen.”

Wat hoop je dat mensen onthouden na de Dag van de Veiligheid?

“Veiligheid is geen eenvoudige taak, maar met de juiste strategie, betrokkenheid en focus kan het uitgroeien tot een integraal onderdeel van de organisatiecultuur. Zo bouwen we samen aan een omgeving waarin iedereen zich beschermd en gewaardeerd voelt.

Vandaag krijgt het aandacht, maar wat mij betreft verdient het elke dag een plek in het wereldnieuws.”

Hoe zie jij de toekomst van veiligheid op de werkvloer evolueren in de komende 5 tot 10 jaar? Wat kunnen we nu al doen om voorbereid te zijn?

“Ik heb een postgraduaat in Human AI en hoor de term tegenwoordig overal opduiken. Zullen er dingen veranderen? Ja. Kritische taken zullen nog steeds door mensen uitgevoerd worden. In deze snel veranderende omgeving moeten we extra aandacht besteden aan de mens. Het is al merkbaar in ons dagelijkse leven: we raken steeds verder verwijderd van de menselijke realiteit, en dat begint haast surrealistisch aan te voelen. Tegelijkertijd blijven we nog steeds inloggen om onze taken uit te voeren, alsof er niets veranderd is.

Om die reden zullen we bijna een complete afdeling moeten inzetten op psychosociale, proactieve strategieën. Zelfs wanneer we het werk eenvoudiger en veiliger maken, blijven onze emoties hetzelfde. Ons brein krijgt geen upgrade, integendeel, het lijkt erop dat we de komende jaren juist vaker met een downgrade te maken krijgen. Dat maakt het des te belangrijker om de menselijke factor centraal te stellen.”

Welke vijf tips zou je aan bedrijven geven om veiligheid en gezondheid op de werkvloer ‘sexy’ te maken?

“Mijn vijf tips:

1. Werk met gemotiveerde en positieve mensen om veiligheid met passie en enthousiasme te bevorderen.

2. Benader veiligheid op een manier die je zelf zou waarderen, en presenteer het op een inspirerende en persoonlijke wijze.

3. Breng de menselijke factor terug in veiligheid door empathie, begrip en samenwerking centraal te stellen.

4. Laat het begrip “menselijke fout” achterwege en focus op constructieve oplossingen en leerprocessen.

5. Houd het eenvoudig, helder en visueel aantrekkelijk om betrokkenheid te vergroten.”