Privacyverklaring

Het kleiner geheel. Zijn we echt wel beter dan de anti-vaxxers?

18 februari 2021
Tekst
Jo Cobbaut

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: De anti-vaxxers.

Als ik Twitter mag geloven, moet het zondag wat geweest zijn in De Zevende Dag. Het uitnodigen van enkele anti-vaxxers zou een einde hebben gemaakt aan maandenlange inspanningen om de Vlaming wetenschappelijk te laten nadenken. Jawel, tien minuten prime time en alles ging de vuilbak in. Als wetenschapper moet ik ongelofelijk lui zijn, want zelfs dergelijke tirades zetten me niet meer aan om deze vervlogen corona-discussie te herbekijken op het internet.

U verwacht het misschien niet, maar ik hou best wel van anti-vaxxers. En wel om de volgende drie redenen.

Ten eerste, zijn de anti-vaxxers het ideale wapen om de vaccinaties te laten slagen. In de grootste gezondheidscrisis van de afgelopen honderd jaar, koos de regering ervoor om de ultieme uitweg van de vaccinatie toch maar niet te verplichten. In de volksmond klinkt dat: “zie maar wat u er zelf van denkt”. Je kan dan toch niet verbaasd zijn dat er anti-vaxxers opduiken. Hoeveel dingen kunnen we oplijsten waar alle 6 miljard mensen het volstrekt eens over zijn? Een doordenker ziet in de vrijwilligheid van de vaccinatie echter een slimme strategie. Aangezien je niet aan mensen kan zien welke spuitjes ze lieten zetten, kan je dus nooit zeker zijn dat de man die voor jou bij de bakker staat, wel coronavrij is. Elke passant zal dus altijd een potentieel gevaar lijken en dan is jezelf laten vaccineren uiteraard het enige echte alternatief om jezelf te beschermen. Dus zelfs zonder het te verplichten, kan de overheid dankzij een kleine groep anti-vaxxers toch krijgen wat ze wil.

Ten tweede, tonen anti-vaxxers de valkuil van de hedendaagse communicatie aan. Want hoe overtuigend zijn wetenschappers vandaag nog als tien minuten prime time alle eerdere inspanningen teniet zouden doen? Je zou toch verwachten dat het Grote Gelijk dergelijke nonsens meteen van tafel veegt en zelfs de meest doordrongen anti-vaxxer bekeert? Misschien is het na bijna een jaar ‘expert-tv’ tijd om toe te geven dat de doembeeldencampagne en bedenkelijke maatregel-excessen de kracht van de wetenschappelijke omkadering hebben uitgehold. De anti-vaxxers werden niet vernederd, wat hoort aan te zetten tot nederigheid.

Ten derde, doen de anti-vaxxers ons nadenken over hoe we tegenstanders benaderen. Het is makkelijk om hen weg te zetten onder de noemers ‘slecht geïnformeerd’, ‘irrationeel’ of ‘dom’. De waarheid is dat anti-vaxxers gewoon andere informatie gebruiken om hun mening te vormen. Ze zijn dus wél rationeel en ze baseren zich op wél informatie, alleen is het andere informatie dan waar wij in geloven of die we kennen. Wist u bijvoorbeeld dat er op 14 januari een artikel op Nature.com verscheen over de Siren-studie? Die studie volgde 6.600 gezondheidswerkers die al eens positief hadden getest op het coronavirus. Zelfs in deze groep, die toch altijd een reeël gezondheidsrisico loopt, raakten in een periode van vijf maanden maar 44 ‘mogelijk opnieuw besmet’. Dat is 0,66%. Sterker nog, op het ogenblik van publicatie waren er maar 2 van die 44 (0,03%) ‘waarschijnlijk opnieuw besmet’. Bovendien rapporteerde de overgrote meerderheid van die ‘mogelijk opnieuw besmetten’ geen enkel symptoom. Een niet-solidaire corona-overlever die na het lezen van deze studie een anti-vaxxer wordt, is dus misschien toch niet zo irrationeel of slecht geïnformeerd.

Had u al van deze Siren-studie gehoord? Indien niet, moeten we durven toegeven dat wij ons ook niet altijd op alle beschikbare informatie baseren. Net zo min als de anti-vaxxers dat doen. We zouden dus best wat nederiger mogen zijn en onze tegenstanders waardiger benaderen. Het is enkel door elkaars perspectief te durven aanhoren en te willen begrijpen, door elkaars standpunten te factchecken en te doorgronden, door ons eigen referentiekader in vraag te stellen en de ander te verleiden om hetzelfde te doen, dat we het dogmatisch denken kunnen doorbreken. Aan welke kant dat dogmatisch denken ook zit. De Zevende Dag was er om dat te bekomen, niet om nog meer te gaan geloven in ons eigen Grote Gelijk en er Twitter mee vol te gooien.

Ralf Caers is professor HRM aan de KULeuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Universiteit Hasselt en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.