Privacyverklaring

Onderzoek naar nadelen competitieve evaluatie

2 mei 2022
Tekst
Gastauteur

Als medewerkers weten dat ze beoordeeld worden door hun prestaties te vergelijken, scoren mannen beter en vrouwen slechter, terwijl hun prestaties anders ongeveer hetzelfde zijn. Competitieve evaluatie heeft een grote impact. Tot die vaststelling kwam professor Klarita Gërxhani.

Steeds meer bedrijven willen meer vrouwen aannemen, maar het is natuurlijk de bedoeling dat zij ook blijven en promotie maken. De manier waarop medewerkers beoordeeld en bevorderd worden, bepaalt of dat ook lukt. Dat blijk duidelijk uit een onderzoek naar de impact van competitieve evaluatie door Klarita Gërxhani, hoogleraar Economische Sociologie aan de European University Institute in Firenze. “Wanneer deelnemers aan het onderzoek niet te horen kregen dat ze vergeleken zouden worden, presteerden mannen en vrouwen hetzelfde. Wanneer hen werd verteld dat hun prestaties zouden worden gerangschikt, presteerden mannen beter dan zij die niets was verteld, terwijl vrouwen veel slechter presteerden. Zo ontstond een verschil van veertig procent, vooral door de slechtere score van vrouwen. Het nadeel voor vrouwen is groter dan het voordeel voor mannen.”

Status bepaalt alles

De verklaring ligt in diepgewortelde stereotypen die mannen doen geloven dat ze in een competitieve omgeving beter zijn dan vrouwen en die vrouwen ertoe aanzetten om anderen niet te benadelen. Maar er is meer aan de hand, aldus Gërxhani. “Uiteindelijk is bijna alles op het werk en in het leven een gevecht om sociale status. Zelfs als er niets tastbaars te winnen valt, is het element van status al genoeg om genderongelijkheid te creëren. Dat maak ik zelf dagelijks mee, net als veel vrouwen in mijn positie. In een eerder onderzoek toonde ik bijvoorbeeld al aan dat vrouwen minder krediet krijgen bij samenwerkingen. Met mijn onderzoek wil ik niet alleen bewustzijn, maar ook een cultuuromslag creëren: we hebben de sterktes van mannen én vrouwen nodig en moeten die allebei erkennen en waarderen. Zeker tegen vrouwen in topposities die weten hoe moeilijk dat is, wil ik zeggen: gebruik je stem om een verschil te maken voor de volgende generaties.”

Evalueer je systeem

Gebruik je een competitief evaluatiesysteem waarbij je medewerkers onderling vergelijkt? Besef dan dat de kans groot is dat je vrouwelijke medewerkers benadeelt en bepaal of de voordelen voor mannen opwegen tegen de nadelen voor vrouwen. Een alternatief is om werknemers te beoordelen op basis van hun prestaties in het verleden in plaats van die van hun collega's. Gërxhani: “Als bedrijf wil je de beste mensen aannemen en behouden. Dat doe je door ze te motiveren en te laten groeien. Bij een evaluatie kun je teruggaan naar je originele verwachtingen: waarom heb ik deze medewerker aangenomen en in welke mate is die er de afgelopen periode op vooruitgegaan?”
Haar volledige onderzoek – How Ranking Performance Can Hurt Women – kun je nalezen in Harvard Business Review van december 2021.