De komende vijf tot tien jaar staat de arbeidsmarkt voor enkele grote uitdagingen. Het aantal mensen dat de arbeidsmarkt verlaat, overstijgt het aantal nieuwe instromers. Daarnaast piekt het anatal langdurig zieken en inactieven. In combinatie met relatief stabiele werkloosheid wordt het steeds moeilijker geschikt personeel te vinden.
In deze context denken we aan arbeidsmigratie als een van de waardevolle oplossingen, maar het is geen wondermiddel. Daarvoor is een planmatige aanpak nodig. We kunnen arbeidsmigratie niet zomaar inzetten zonder rekening te houden met de impact op zowel de ontvangende landen als de landen van herkomst, noch zonder eerst andere opties te onderzoeken.
Wetgeving is een van de struikelblokken. Voor sectoren waar veiligheid en technische vaardigheden een belangrijke rol spelen, zoals de bouw en de industrie, is de beheersing van de Nederlandse taal vaak een voorwaarde. Die taalvereisten vormen soms een barrière voor veel buitenlandse werknemers.
Maar wetgeving kan ook faciliteren. In landen zoals Australië en Canada wordt arbeidsmigratie planmatig georganiseerd. Zij identificeren vooraf welke profielen ze nodig hebben en stellen gerichte immigratieprogramma's op. Waarom niet zo’n gestructureerde aanpak - waarbij wetgeving en bedrijfsbehoeften op elkaar worden afgestemd - in België toepassen?
Alleen door een structurele en planmatige aanpak kan arbeidsmigratie op lange termijn effectief zijn, zonder dat het een oplossing wordt die andere noodzakelijke hervormingen in de schaduw stelt. Zo benutten bedrijven beter eerst het potentieel binnen de eigen grenzen door voorrang te geven aan het activeren van de binnenlandse arbeidsmarkt. Dit betekent meer investeren in de re-integratie van langdurig zieken en inactieven en in het verbeteren van de vaardigheden van huidige werknemers door middel van reskilling en upskilling.
Daarnaast biedt technologie, zoals AI, nieuwe mogelijkheden om de kwaliteit van werk te verbeteren, de productiviteit te verhogen en tekorten te verminderen. Alleen wanneer al deze interne mogelijkheden zijn uitgeput, kunnen we arbeidsmigratie echt als een waardevolle oplossing beschouwen.
Arbeidsmigratie kun je niet zien als een tijdelijke oplossing. De geschiedenis toont aan dat een slecht georganiseerde arbeidsmigratie voor problemen kan zorgen. Daarom is het essentieel om proactief de profielen te identificeren en de integratie van deze arbeidskrachten te bepalen.
We vinden het - belangrijk om de implicaties van arbeidsmigratie onder de loep nemen. Als ons land bijvoorbeeld veel zorgverleners uit Portugal aantrekt, creëren we een probleem in Portugal zelf. Dit soort sectorale tekorten verplaatst zich internationaal, wat vragen oproept over de morele verantwoordelijkheid van de ontvangende landen. Arbeidsmigratie mag niet leiden tot het uitbuiten van landen die hun eigen arbeidskrachten verliezen.
Hoe dan ook is diversiteit op de werkvloer een realiteit waar bedrijven zich steeds beter op moeten voorbereiden. Arbeidsmigratie betekent niet alleen het aantrekken van buitenlandse werknemers, maar ook het creëren van een inclusieve en multiculturele omgeving waarin iedereen zich thuis voelt. We moeten afstappen van het wij-zijverhaal.
Gastauteurs:
De auteurs maken deel uit van de adviesraad van HRmagazine.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
