Privacyverklaring

Pandemie versterkt positieve zowel als negatieve trends

25 maart 2021
Tekst
Jo Cobbaut

De pandemie versnelt een aantal trends en werken op afstand is maar het topje van de ijsberg. Zo treft discriminatie veel werknemers en krijgen ze niet allemaal gelijke kansen op bijscholing. Het gevaar bestaat dat de kloof tussen hoog- en laaggeschoolden nog uitgediept raakt.

Een en ander blijkt uit Hopes and Fears 2021, een onderzoek door PwC bij 32.500 medewerkers in 19 landen. Een paar trends die er meteen uitspringen

  • 60% van de werknemers vrezen dat automatisering veel jobs bedreigt;
  • 48% gelooft dat traditionele arbeidscontracten zullen verdwijnen;
  • 39% vrezen dat hun job verouderd zal zijn binnen vijf jaar;
  • 40% zegt dat hun digitale vaardigheden verbeterd zijn gedurende de lange lockdown en ze willen zich blijven ontwikkelen;
  • 77% zijn er klaar voor om nieuwe vaardigheden te verwerven of om zich volledig om te scholen;
  • 74% zien training als een persoonlijke verantwoordelijkheid;
  • 80% hebben er vertrouwen in dat ze zich kunnen aanpassen aan nieuwe technologieën op hun werkplek. Vooral in India (69%) en in Zuid-Afrika (66%) is een grote groep op dat vlak zeer gerust.
  • 49% van de respondenten is zelfs gefocust op ondernemersvaardigheden en wil een eigen zaak starten.

De helft heeft last van vooroordelen

De bevraging leert ook dat de helft van de werknemers te maken kreeg met discriminatie op het werk, die hen stappen in hun carrière kostte en opleidingskansen.

  • 13% zeggen dat ze kansen misten op basis van hun etnie;
  • 14% ondervond discriminatie op basis van gender; bij vrouwen lag die incidentie twee keer zo hoog;
  • 13% rapporteren discriminatie op basis van klasse; mensen met hogere kwalificaties rapporteren dit frequenter.
  • Zowel jongeren als ouderen rapporteren discriminatie op basis van leeftijd.

Bijscholing

Het onderzoek laat ook nogal wat verschil zien in de mate waarin medewerkers toegang krijgen tot scholing. Bij de hooggeschoolden stelt 46% dat ze voldoende kansen krijgen om zich digitaal bij te scholen, maar bij de lager geschoolden zegt slechts 28% dat ze voldoende kansen krijgen.

Sectoren zoals kleinhandel of transport, die het meest onderhevig zijn aan disruptie, scoren 25% en 20% respectievelijk, de banksector scoort 42%.

"Als de huidige patronen in de toegang tot training aanhouden, zal opscholing de sociale ongelijkheid versterken terwijl dat eigenlijk net omgekeerd zou moeten doen,” zo zegt Bhushan Sethi, Joint Global Leader van PwC’s People and Organization Practice. “Regeringen en bedrijfsleiders moeten samen hun inspanningen opdrijven om mensen in de meest bedreigde sectoren en groepen de kansen te geven die ze nodig hebben. Automatisering en technologische disruptie zijn onvermijdelijk, maar we hebben wel de keuze om negatieve gevolgen te managen of om dat net niet te doen."

Het verschil maken

Driekwart van alle werknemers wereldwijd zeggen dat ze willen werken voor een organisatie die een ‘positieve bijdrage levert aan de maatschappij.’ Dat is zeer sterk het geval in China (87%), India (90%) en Zuid-Afrika (90%).

Al zet economische onzekerheid dan weer een domper op de mogelijkheid om te kiezen voor zingedreven carrières. Vooral jongeren voelen dat.

Globaal genomen zou 54% kiezen voor een job die alle kansen biedt om hun inkomen te maximaliseert; de 46% anderen zouden toch kiezen voor een baan waarin ze ‘een verschil maken’.

Vooral de leeftijdsgroepen tussen 18 en 34 zouden sterker dan andere generaties het inkomen laten voorgaan op ‘zingeving’; in die leeftijdsgroep zou 57% het inkomen maximaliseren, eerder dan te kiezen voor een baan waarin ze 'het verschil maken' (43%). Daar is het verschil 14 procentpunten. In de leeftijdscategorie boven 55 ligt het verschil op 8 procentpunten.

Ook in België leggen veel werknemers de nadruk op een job met een hoger doel. De manier waarop werk is gestructureerd, heeft een belangrijke invloed op onze betrokkenheid en ons welzijn, zoals blijkt uit de recente 'Workforce Preference Study' van PwC België.

“Maar ook de economische realiteit heeft een impact: het gevoel van economische onzekerheid beperkt het vermogen van mensen om een doelgerichte carrière na te streven. Het is daarom belangrijk om na te denken over hoe doelgerichtheid en economisch succes kunnen samengaan,” zo zegt Femke Aerts van PwC.

Sociale ongelijkheid versterken

“Aangezien bedrijven hun automatiseringsplannen versnellen en veel banen thuiswerk blijven inhouden, zullen werknemers in elke sector nieuwe vaardigheden moeten verwerven om op een andere manier te werken. Als de huidige patronen in de toegang tot opleiding blijven bestaan, zal bijscholing de sociale ongelijkheid vergroten, terwijl het juist het tegenovergestelde zou moeten doen. Overheid en het bedrijfsleiders moeten samenwerken meer doen om ervoor te zorgen dat mensen kansen," zo pleit Femke Aerts.

Werken op afstand wordt steeds belangrijker, maar...

Het onderzoek concludeert dat thuiswerk ook na de lockdown zal blijven bestaan. In Europa geeft 77% de voorkeur aan een combinatie van werken op afstand en werken op kantoor, terwijl slechts 11% aangeeft fulltime terug te willen naar de traditionele werkomgeving. Dit geldt met name voor professionals, kantoorpersoneel, bedrijfseigenaren en zelfstandigen, die allemaal in staat zijn hun werk op afstand uit te voeren met behulp van technologie. Thuiswerken hoeft echter niet beperkt te blijven tot professionele banen. Wereldwijd zegt 43% van de handarbeiders en 45% van de halfgeschoolde arbeiders dat ze delen van hun werk op afstand kunnen doen.

Privacy en technologie staan op gespannen voet

Met werken op afstand komt een breder gebruik van technologische hulpmiddelen. Slechts 34% van de werknemers in Europa is echter bereid hun werkgever technologieën, zoals sensoren en wearables te laten gebruiken om hun prestaties op het werk te volgen, terwijl 40% tegen is. Velen zouden niet zo ver gaan om hun werkgever toegang te geven tot hun persoonlijke gegevens. 47% zegt dat ze hun werkgever geen toegang willen geven tot hun persoonlijke gegevens, waaronder sociale media profielen, terwijl 28% daar wel toe bereid is.

"Als bedrijfsleiders de kantoren van morgen opnieuw vormgeven, verwachten we dat de focus zal liggen op een werkplek waar mensen relaties kunnen versterken en de cultuur kunnen ervaren. Het gevoel van 'erbij horen' speelt een cruciale rol in onze betrokkenheid. En natuurlijk, een plaats waar teams samenkomen om te brainstormen, samen te werken en problemen op te lossen. Werken op afstand zal deel uitmaken van de manier waarop we in de toekomst zaken zullen doen. Virtueel samenwerken zal een onderdeel worden van de werknemerservaring," besluit Femke Aerts.