Privacyverklaring

De rol van werkgevers bij de preventie van slaapgebrek

18 maart 2022
Tekst
Jo Cobbaut
Beeld
Foto door Sammie Sander via Pexels

Eén op twee werkende mannen en een op vier werkende vrouwen boven de 40 jaar lijden aan het obstructieve slaapapneu-syndroom (OSAS). Slaperigheid overdag weegt uiteraard op de productiviteit.

Een chronisch slaaptekort kan leiden tot concentratie- en geheugenstoornissen, verhoogde bloeddruk, obesitas, depressie, prikkelbaarheid, burn-out, minder flexibel en creatief denken. Dat veroorzaakt ook meer kans op fouten of ongelukken op het werk en is uiteraard slecht voor de productiviteit, zo signaleert hr-dienstverlener Attentia.

Oorzaken

Slaapstoornissen kunnen een psychosociale oorzaak hebben, zoals stress, frustraties, piekeren, een ongezond psychosociaal klimaat op het werk, maar ook een structurele medische oorzaak.

Ongeveer 1 op 2 werkende mannen en 1 op 4 werkende vrouwen boven de 40 jaar lijdt aan het obstructieve slaapapneu-syndroom (OSAS), de meest voorkomende lichamelijke oorzaak van slaperigheid overdag. Het is niet leeftijdsgebonden, maar treft meestal mannen van middelbare leeftijd of vrouwen na de menopauze.

Alarmerend is dat het obstructief slaapapneu-syndroom in bijna 80% van de gevallen niet gediagnosticeerd is bij personen die slaapproblemen ondervinden. Dat blijkt alvast uit een onderzoek dat dr. Christian Mostosi arbeidsarts van Attentia, uitvoerde bij 40 medewerkers van TotalEnergies Petrochemicals in Feluy, met de Belgische slaapsensor van Sunrise (zie verder).

Meer kans op arbeidsongevallen

Slaapstoornissen en dus ook het slaapapneu-syndroom zijn mee verantwoordelijk voor arbeidsongevallen, fouten op het werk en ongelukken in het verkeer, met een toename van ziekteverzuim en werkgeverslasten tot gevolg.

Wie bijvoorbeeld vermoeid met een vrachtwagen rijdt of in een productiehal een vorklift bestuurt, brengt zowel de eigen veiligheid als die van collega’s in gevaar.

Volle concentratie is ook nodig voor wie technische installaties controleert, of voor al wie waakzaamheids- en controlefuncties uitvoert.

Nacht- en ploegenwerk

Tal van studies leren dat nachtarbeiders een grotere kans hebben om betrokken te raken bij een ongeluk. De belangrijkste oorzaak hiervan is vermoeidheid door (chronisch) slaaptekort. Zo beschreef een bekende studie het ‘Shift Work Sleep Disorder’ (SWSD) of ploegendienstsyndroom. Analyse van duizenden ongevallen over een periode van tien jaar leerde dat nachtwerkers een driemaal grotere kans hebben op een auto-ongeluk.

Volgens de Vlaamse Stichting Verkeerskunde is het effect van moe rijden vergelijkbaar met rijden onder invloed. Iemand die een paar nachten achter elkaar maar vijf uur slaapt, heeft een tot zes keer grotere kans op een ongeval. Wie een paar nachten maar zes uur slaapt, heeft de rijvaardigheid van iemand die met 0,6 promille alcohol rijdt.

In 2018 telde België bijna 140.000 mensen die een behandeling voor slaapapneu volgden met een zogenaamd CPAP-apparaat, dat tijdens de slaap lucht in de luchtwegen blaast om ze open te houden. Dit nadat ze een nacht worden onderzocht in een slaaplaboratorium van een ziekenhuis om de diagnose te bevestigen.

Slaapsensor voor snelle feedback

De oorzaak van slaapstoornissen nagaan, kan met een slaapsensor.  Die detecteert en registreert spiercontracties van de onderkaak die door de hersenen worden gereguleerd. Zo kan men precies zien wat de hersenen doen om u te laten ademen en slapen.  De data van de sensor worden de volgende ochtend via een app op de smartphone uitgelezen. De sensor werd ook gebruikt voor het onderzoek bij TotalEnergies Petrochemicals Feluy.  Bij deze Belgische innovatie kleeft de patiënt thuis voor het slapen een kleine, draadloze sensor op de kin.

De drempel is veel lager door het makkelijk gebruik en de thuissituatie, en ook veel comfortabeler dan een klinische ziekenhuisomgeving.

Onderzoek bij TotalEnergies

Bij TotalEnergies Petrochemicals Feluy, een Sevesobedrijf, werd voor het eerst in het kader van bedrijfsgeneeskunde, een slaapanalyse uitgevoerd. Veertig vrijwilligers met symptomen of tekenen van slaapgerelateerde stoornissen of co-morbiditeitsfactoren (hoge bloeddruk, diabetes, roken, obesitas) namen deel. Opvallend is dat geen van hen een bekend of gediagnosticeerd slaapapneu-syndroom had. Uit de screening bleek evenwel dat bijna 80% (76%) van hen in verschillende mate een slaapapneu-syndroom had.

Evy Schools, CEO TotalEnergies Petrochemicals Feluy, vindt dat meten belangrijk. Zo kunnen werkgevers ervoor zorgen dat hun werknemers toegang hebben tot de beste gezondheidsanalyses. “Werknemers zullen het risico van ziekte en/of ongevallen zo vroeg mogelijk kunnen voorkomen. De perfecte win-win”.

Tips & coaching

  • Creëer voor de medewerkers een zo positief mogelijk psychosociaal klimaat en vermijd stresssituaties;
  • Beperk vergadertijden tot 50 minuten;
  • Moedig medewerkers aan om te bewegen tijdens de werkdag (bv. yogasessie of korte wandeling tijdens lunchpauze);
  • Installeer een fitnessruimte;
  • Organiseer slaapwebinars en/of infosessies over de principes van efficiënte recuperatie en kwalitatieve slaap met concrete tips voor een beter slaapproces.​