Privacyverklaring

Privaat versus publiek, hr is geen one-size-fits-all

28 mei 2025
Tekst
Hanne Vermaerke
Beeld
Yves Van Gestel

Het hr-vak evolueert snel. Toch blijven veel handboeken hangen in veralgemeningen, met weinig oog voor de verschillen tussen organisaties. Een genuanceerd, toegankelijk en praktijkgericht werk, leek nodig. Vanuit die vaststelling schreven Shana Mertens en Eveline Schollaert het boek ‘HRM Theory Meets Reality: How to Manage Your Human Capital in Public and Private Organizations’.

Publiek versus privaat? Of vooral genuanceerd kijken

Een centrale gedachte in het boek is dat hr niet zomaar gekopieerd kan worden van de ene naar de andere organisatie. De publieke en private sector delen weliswaar veel hr-principes, maar verschillen op cruciale punten. In het boek worden drie structurele dimensies telkens opnieuw gebruikt als leidraad om de verschillen - en gelijkenissen - te begrijpen: doelen van de organisatie, beperkingen en motivatie van medewerkers. "Een zwart-witverhaal wilden we absoluut vermijden”, vertelt Shana. “We willen niet met de vinger wijzen of één goede werkwijze naar voren schuiven voor de private versus publieke sector. Dat strookt bovendien niet met de praktijk. De meeste organisaties zitten ergens op het spectrum tussen beide." Het boek behandelt sectoren daarom als een continuüm, niet als een keuze tussen publiek of privaat. Wat werkt in één organisatie, werkt niet noodzakelijk in een andere. Hr is altijd contextafhankelijk." Het boek benadrukt het belang van data en reflectie, maar ook van gezond verstand en inschatting.

De historische dimensie

Shana benadrukt hoe belangrijk het is om te begrijpen waar verschillen vandaan komen. Daarom werd in het boek een volledig hoofdstuk aan de geschiedenis van hr in de publieke en private sector gewijd. "De verschillen zijn vandaag sterk afgezwakt, maar de historische oorsprong verklaart veel over de werking van beide sectoren. Bedrijven die tot de publieke sector behoren, zetten traditioneel de medewerker centraal. In de private sector draaide het aanvankelijk vooral om winst, waarbij medewerkers eerder als ‘resources’ werden beschouwd. Vandaag zie je dat beide sectoren naar elkaar toe zijn geëvolueerd. Denk bijvoorbeeld aan de New Public Management beweging van de jaren 80, waarbij efficiëntie werd benadrukt.” Zowel publieke als private organisaties erkennen intussen ook het belang van een mensgericht beleid. Maar de erfenis van die verschillende historische evoluties blijft voelbaar en relevant.

​​Cases als spiegel en inspiratiebron

Het boek bevat talloze praktijkvoorbeelden van organisaties die zich op verschillende plekken op het publiek-privaatcontinuüm bevinden. Die cases vormen geen ‘best practices’, maar zijn een bron van inspiratie. Ze tonen aan in welke mate context bepalend is en hoe organisaties creatief omgaan met beperkingen. "Sommige publieke organisaties willen echt af van het imago van traagheid en bureaucratie. Ze experimenteren met nieuwe vormen van hr, binnen de grenzen van wat kan.”

Hr vraagt nuance, reflectie en situational awareness

Het boek wil geen dogma’s verspreiden, maar inzichten aanreiken. Het erkent de rijkdom van hr als vakgebied, en de veelheid aan contexten waarin het toegepast wordt. Het roept hr-professionals op om niet zomaar te kopiëren wat elders werkt, maar om kritisch te reflecteren: wie zijn wij als organisatie, wat zijn onze doelen, beperkingen en sterktes? "Beslissingen binnen hr gaan vaak gepaard met buikgevoel en dat is logisch aangezien je met mensen werkt, maar het is niet voldoende als basis van beslissingen. Als je dat buikgevoel kan onderbouwen met kennis en inzicht in je eigen organisatie, dan wordt het pas echt interessant. Alleen zo slaag je erin om strategische beslissingen te nemen”, zegt Shana.

HRM Theory Meets Reality is nu verkrijgbaar in de boekhandel.