In 2023 had 5,2 procent van de werkende bevolking in België een tweede job. Dat is een toename met 25 procent in vergelijking met 2013. Dit cijfer van Acerta, gebaseerd op gegevens van Eurostat, toont aan dat het bezit van een tweede job in stijgende lijn gaat. Mogelijk is dit een gevolg van het invoeren van de wetgeving rond flexi-jobs in België.
In een Harvard Business Review-artikel pleit Kabir Sehgal, die zelf vier verschillende jobs combineert, voor het uitvoeren van (minstens) twee verschillende jobs. Hij ziet dit als een manier om meer voldoening in je loopbaan te krijgen. Een tweede job geeft je de kans om je uit te leven in een ander beroep of een onvervulde passie vorm te geven. Daarnaast haalt hij een aantal positieve gevolgen aan, zoals het ontwikkelen van diverse vaardigheden, het uitbreiden van je netwerk en het ontwikkelen van innovatieve ideeën. Die komen dan ook in je andere job van pas. Nemen we dus best allemaal een tweede job? Wat zegt de wetenschap hierover?
In de literatuur wordt multiple jobholding gedefinieerd als het hebben van minstens twee jobs waaruit je inkomsten verwerft of verwacht te verwerven. Deze job(s) komt/komen bovenop je eerste job. Het kan gaan over de combinatie van werknemer en zelfstandige of de combinatie van jobs voor verschillende werkgevers (Campion et al., 2020). Interessant is dat de populaire literatuur ook spreekt over moonlighting: het combineren van verschillende jobs zonder je werkgever hiervan op de hoogte te brengen (Cambridge University Press & Assessment, 2024).
Er zijn al verschillende wetenschappelijke onderzoeken verschenen over het fenomeen. De resultaten van 184 onderzoeken werden gebundeld in een systematische review (Campion et al., 2020). De studie vond overkoepelend drie redenen waarom personen meerdere jobs opnemen. De reden die Kabir Sehgal aangeeft, sluit aan bij (1) een wens tot persoonlijke vervulling. Daarnaast kan (2) loopbaanontwikkeling een drijfveer zijn, namelijk door het verkennen van alternatieve loopbaanpaden of het uitbreiden van vaardigheden. Verder kunnen (3) financiële overwegingen aan de basis liggen.
Algemeen toonde de systematische review aan dat het opnemen van meerdere jobs leidt tot positieve financiële en loopbaanuitkomsten. Op het vlak van prestaties en persoonlijke effecten, zoals psychologisch en fysiek welzijn, werk-privébalans en werkattitudes, waren de resultaten niet eenduidig. Meerdere jobs hebben, kan zowel een verrijking zijn als leiden tot uitputting van resources.
De studie ging daarom op zoek naar hoe het opnemen van meerdere jobs leidt tot winst of verlies van resources. Bij conflicten tussen verschillende rollen en wanneer de persoon niet goed sociaal geïntegreerd was in de tweede job, zorgde dit voor meer uitputting. Personen die cognitieve en gedragsmatige strategieën hadden om de verschillende rollen te managen, ervaarden meer verrijking.
Tot slot zijn er nog een aantal factoren die beïnvloeden wanneer het opnemen van meerdere jobs leidt tot verrijking of net tot uitputting van resources. Het gaat om individuele kenmerken zoals leeftijd en opleidingsniveau en de onderliggende motivatie om de tweede job op te nemen. Ook kenmerken van en percepties over de tweede job (zoals het tijdelijke karakter ervan) zijn bepalend. Wanneer de tweede job bijvoorbeeld uit financiële noodzaak werd opgenomen, werd er vaker een uitputting van resources ervaren dan wanneer dit vanuit persoonlijke vervulling of loopbaanoverwegingen gebeurde.
Zoals wel vaker het geval is in de wetenschap, is er geen eenduidig positief of negatief antwoord op de vraag of het opnemen van meerdere jobs tot positieve uitkomsten leidt. Het antwoord is genuanceerd. Zoals de review concludeert, kan het opnemen van meerdere jobs zowel een verrijking betekenen als tot uitputting van resources leiden. Dit is afhankelijk van de reden waarom je de extra job(s) opneemt, de manier waarop je ze managet en kenmerken van de persoon en de job(s) zelf.
Het opnemen van meerdere jobs wordt in de populaire literatuur geassocieerd met een thema waarover je best zwijgt tegenover je werkgever. Dat geeft aan dat werkgevers er mogelijk negatieve effecten van verwachten. Interessant is dat net dit perspectief het minst onderzocht is (Campion et al., 2020). Toch moeten organisaties eventuele ongewenste gevolgen in het achterhoofd houden.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
