Eén op de vijf bedienden in de private sector krijgt dit jaar een bonus. Dat is, ondanks de arbeidskrapte, zo’n 5 procent minder dan in 2017 en 2018. Acerta rekent dat de marges bij onze bedrijven het voorbije jaar kleiner zijn geworden.
De groep van werknemers die traditioneel het vlotste toegang heeft tot een bonus zijn de bedienden uit de profitsector. In 2019 kreeg 21% van hen een bonus, blijkt uit cijfers van hr-dienstverlener Acerta.
Bij 12,8% van de bedienden gaat het om een collectieve bonus. Dat is een premie die aan alle werknemers van de onderneming of aan een homogene groep (voor de niet-recurrente resultaatsgebonden premie) wordt toegekend.
De niet-recurrente resultaatsgebonden premie is de populairste, de collectieve winstpremie, die dit jaar haar tweede jaar beleeft, kent voorlopig maar een bescheiden succes. Van de arbeiders in de profit kreeg net geen 8% zo'n niet-recurrente bonus.
Individuele bonussen zijn schaarser dan collectieve: een op de twaalf bedienden (8,1%) in de profit krijgt een individuele bonus.
Wie hem krijgt, mag zich verheugen op een hoger bedrag. En de verschillen zijn groot: de gemiddelde bonusbedragen schommelen van zo’n 1.200 tot 10.000 euro naargelang het gebruikte instrument.
Dat 21% van de bedienden een bonus ontving, is wel een daling tegenover 2018 en 2017. Met de arbeidskrapte zou je nochtans verwachten dat werkgevers net guller zouden zijn met bonussen, bedenkt Glenn Van Oevelen, managing consultant Legal van Acerta Consult. Hij denkt dat er minder financiële ruimte was: "2019 scoort economisch nu eenmaal slechter dan 2017 en 2018."
Maar hij wijst op andere benefits, zoals mobiliteitsopties, opleidingstrajecten, andere mogelijkheden binnen de organisatie, flexibele arbeidsuren, tijd- en plaats-onafhankelijk werken, een ruil tussen meer/minder loon en minder/meer vakantie.
Het populairst is dus de niet-recurrente resultaatsgebonden premie. “Die bonus wordt collectief aan alle of een omschreven groep van werknemers toegekend als tegenprestatie voor het halen van een vooraf bepaald doel. Dat eerder grote dan kleine bedrijven hem toekennen is logisch want daar weegt het collectief van werknemers immers zwaarder”, zegt Glenn Van Oevelen.
Voor 2019 mag in de grootste ondernemingen (> 500 werknemers) ruim 45% van de arbeiders zich verheugen op een niet-recurrente bonus voor een bedrag van gemiddeld 1.196 euro bruto. Van alle bonussen is de niet-recurrente resultaatsgebonden premie degene met het laagste gemiddelde bedrag.
Wat de individuele bonussen betreft deed er zich in 2019 een shift voor: de warrant bereikt 6,12% van de bedienden uit de profitsector, de loonbonus nog nipt 2%, wat min of meer het spiegelbeeld is van de jaren ervoor. Toch bereiken de warrant en de loonbonus nog altijd een kleiner aandeel bedienden dan de voorbije jaren.
De warrant is, net als de niet-recurrente bonus, populairder in grote dan in kleine bedrijven, met een bereik van 16,44% van de bedienden in profitbedrijven met meer dan 500 werknemers en net geen 6% in profitbedrijven met tussen 50 en 100 bedienden.
Wat bonussen betreft, zijn de verschillen in zowel procenten als euro's dus groot. Het bedrag dat als bonus wordt toegekend onder de vorm van warrants is veel hoger dan de bedragen die onder een andere vorm worden toegekend.
Veel minder arbeiders dan bedienden krijgen bonussen.
Werknemers van grote ondernemingen hebben eerder toegang tot bonussen dan hun collega’s in kleinere ondernemingen.
De social profitsector kent zelden zelden bonussen toe; 0,69% in 2019). Ook binnen de profit verschillen de kansen op een bonus fel volgens subsector.
Maar welk ook het statuut, sector of type bonus, in 2019 krijgen procentueel minder werknemers een bonus dan in de voorgaande jaren.
Glenn Van Oevelen adviseert om uit te kijken met bonussen: "Hij kan een kortstondige motivator zijn, maar na verloop van tijd treedt gewenning op en ontstaat de verwachting dat er elk jaar een bonus beschikbaar is, liefst nog hoger dan het vorige jaar. Zorg dat er vooraf duidelijk en transparant wordt gecommuniceerd. Welke zijn de doelstellingen die de werknemer, de organisatie en/of het team moeten halen om bonusgerechtigd te zijn? Zorg er ook voor dat deze doelstellingen voldoende uitdagend zijn. En tot welke bonus kan het halen van deze doelstellingen leiden? Alleen dan zal een bonus echt motiveren.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
