Ouderschapsverlof steeds populairder

Het voorbije jaar zijn er 9,4% meer ouders die betaald ouderschapsverlof opnemen. Mama’s nemen nog steeds meer ouderschapsverlof dan papa’s, maar ook bij de papa’s zien we een stijging.

SD Worx concludeert een en ander uit de recentste cijfers van de RVA (febr/maart 22). In maart 2022 telt de RVA 84.254 ouders met betaald ouderschapsverlof, waarvan 55.538 mama’s en 28.716 papa’s. Er zijn dus bijna dubbel zoveel mama’s met ouderschapsverlof als papa’s.

Sinds 2018 is het betaald ouderschapsverlof in België toegenomen met 22%: van een jaargemiddelde van 65.218 personen in 2018 naar een voorlopig gemiddelde van 83.498 (eerste drie maanden) jonge ouders. Hoe ziet de stijging van het laatste jaar eruit?

De halve dag per week is het populairst

Het aantal ouders met een onderbreking van 1/10 stijgt verder; bij mama’s neemt het toe met 28%. Ondertussen benutten bijna evenveel mannen als vrouwen deze nieuwe formule van 10% vermindering van prestaties (mogelijk sinds juni 2019). 

Bij papa’s is het de tweede meest succesvolle formule met een aandeel van bijna 25%. Van de mama’s kiest 15% voor deze opnamevorm.

Het licht gestegen geboortecijfer in Vlaanderen en Wallonië in 2021 is zeker niet de enige reden.

Voor Anneleen Verstraeten, juridische adviseur kmo van SD Worx, is de formule van 10 procent de belangrijkste verklaring voor de globale stijging. “Een ouder neemt dan een halve dag per week of één dag om de twee weken ouderschapsverlof op, wat in situaties van co-ouderschap interessant kan zijn. De beperkte impact op het inkomen van de 10% en 20% formules is ook een reden voor het succes. Het brutoloon van de ouder wordt herrekend naar 90% of 80% van het voltijdse loon. Het loonverlies wordt deels opgevangen door een uitkering van de RVA. Wie in het Vlaams Gewest werkt, kan bovendien nog een aanmoedigingspremie van de Vlaamse Overheid ontvangen.”

Een concreet voorbeeld:
Een medewerker (jonger dan 50) verdient bruto 2.750 euro en kiest voor 1/10e ouderschapsverlof. Gedurende het ouderschapsverlof ontvangt hij/zij een brutoloon van 2.475 euro. Het verlies van 275 euro op maandbasis wordt gecompenseerd door 76,65 euro bruto RVA-uitkering en 36,42 euro bruto Vlaamse Aanmoedigingspremie zorgkrediet. De extra tijd voor het gezin kost deze ouder dus op maandbasis net iets meer dan 160 euro bruto.

Betaald ouderschapsverlof bij mama’s én papa’s in stijgende lijn

Ouderschapsverlof zet in 2022 opnieuw hoger in dan in 2021. Ook het voltijds en halftijdse formule nemen het laatste jaar nog toe. Bij de papa’s is de voltijdse onderbreking de grootste stijger. Anneleen Verstraeten wijst naar de versoepeling in de opnamemogelijkheden sedert medio 2019 bij voltijds en halftijds ouderschapsverlof als verklaring. “Het voltijds ouderschapsverlof kan met akkoord van de werkgever in weken opgenomen worden, wat interessant is om kortere schoolvakanties te overbruggen. Ook het halftijds ouderschapsverlof kan soepeler: deze vorm kan nu ook per maand opgenomen worden, i.p.v. per 2 maanden of een veelvoud.”

De grootste groep mannen (nl. 30%) is 35 en 40 jaar, gevolgd door de 40- tot 45-jarigen (26%); de grootste groep vrouwen (38%) is tussen 30 en 35 jaar, gevolgd door de 35- tot 40-jarigen (ook 30%).

De pandemie

Maar ook de pandemie speelde een rol, zo denkt SD Worx. “De absolute piek in opnames van ouderschapsverlof lag in 2020 (mei – september) en is te verklaren door de coronapandemie. Vele ouders moesten massaal zelf kinderen thuis opvangen, soms in combinatie met hun job. Scholen en kinderopvang sloten wegens quarantaine of besmettingen. Er werd afgeraden om kinderen bij de grootouders op te vangen… Gedurende de periode mei tot en met september 2020 konden ouders gebruik maken van een bijzondere vorm van ouderschapsverlof, zonder daarbij hun gewone recht op ouderschapsverlof te moeten aanspreken. Uit de cijfers blijkt dat deze tijdelijke cororavariant van het ouderschapsverlof voor veel ouders een welgekomen vangnet was. Mogelijks heeft deze kennismaking met het opnemen van ouderschapsverlof sommigen ertoe aangezet om nog bewuster op zoek te gaan naar een goede balans tussen werk en gezin. Steeds meer papa’s kiezen voor ouderschapsverlof, maar de mama’s hebben nog steeds een voorsprong.”