HET KLEINER GEHEEL. De dokter van Kruisem

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: De dokter van Kruisem.

Wie vorige week naar het VTM-nieuws keek, heeft mogelijk een verkoudheid opgedaan. Dat gebeurt nu eenmaal wanneer je mond van verstomming openvalt en de hele reportage lang open blijft staan. De oorzaak van deze besmetting was een reportage over een dokter uit Kruisem die zijn patiënten blijkbaar al meerdere weken behandelt zonder mondmasker. Nu hij positief testte op het virus, moeten honderden mensen zich laten testen. Ook het nieuwtje ging viraal en de VTM-journalist die naar Kruisem was afgezakt, interviewde een aantal patiënten die vol ongeduld voor de deur van het testcentrum stonden aan te schuiven.

Volgens een mannelijke patiënt dacht de dokter allergisch te zijn aan mondmaskers. Dat zou hij meerdere keren hebben gezegd. Het werd in het middel gelaten of die allergie fysiek dan wel eerder mentaal was. Een vrouwelijke patiënte vertelde dat ze haar mondmasker zelf wel opzette en wordt een beetje emotioneel als ze over haar man vertelde. Die was immers een herstellende kankerpatiënt. In het vervolg van de reportage werd gesuggereerd dat de carrière van de dokter voorbij was en dat hij mogelijk vervolgd zou worden.

Ik vind de verontwaardiging hier terecht. Een dokter die geen mondmasker draagt bij zijn patiënten, dat kan gewoon niet. Van zorgverleners wordt er meer verwacht. Maar tegelijk toont de dokter ook aan dat Richard Thaler in 2017 terecht de nobelprijs voor economie won met een reeks studies naar de irrationaliteit van de mens. Thaler stelde vast dat een aantal menselijke trekjes, zoals onze beperkte rationaliteit en het gebrek aan zelfcontrole, zorgden voor suboptimale beslissingen.

U moet het zich maar eens voorstellen. Uw partner is een herstellende kankerpatiënt en u gaat in volle coronacrisis op consultatie bij een zorgverlener die honderden patiënten behandelt zonder daarbij een mondmasker te dragen. Als u in de praktijk binnenstapt en vaststelt dat de dokter ook nu geen mondmasker draagt, zou u dan niet meteen rechtsomkeer maken? Op papier beslist de homo economicus en wegen we de kosten en baten van ons handelen secuur tegen elkaar af. De rationele beslissing is dan ook om snel weg te gaan, voor de dokter te dicht bij ons gekomen is. Maar in de realiteit maakten enkele honderden mensen de irrationele keuze om rustig neer te zitten en zich toch te laten behandelen door de arts, zelfs al brachten zij daarmee mogelijk zichzelf en hun dierbaren in gevaar. De arts was duidelijk niet goed bezig. Maar zijn patiënten ook niet.

Die irrationele laksheid is mogelijk veel groter dan we denken, waardoor we soms ook meer risico nemen dan we onszelf voorhouden. Misschien verklaart dat wel de stijgende cijfers, eerder dan het aantal horecabezoeken.

Laten we het dus opnieuw beter doen dan in Kruisem en ons allemaal scharen achter een nieuwe hashtag: #JeSuisHermanDeCroo. Herman rende zondag enthousiast naar buiten om de renners te begroeten en vergat daarbij zijn mondmasker. Hij was heel even irrationeel, net zoals wij.

Ralf Caers is professor HRM aan de KULeuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Universiteit Hasselt en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.