In ons land neemt het aantal langdurig zieken alsmaar toe. Volgens experts is een radicale verandering nodig. Het controlerende systeem moet evolueren naar actieve begeleiding richting arbeidsmarkt. “Terugkeer naar het werk is nu eenmaal een onderdeel van de genezing”, zegt Lode Godderis (KU Leuven & IDEWE).
In ons land stevenen we af op een half miljoen langdurig zieken. Indrukwekkende cijfers vindt Lode Godderis, hoogleraar arbeidsgeneeskunde (KU Leuven) en ceo van IDEWE.
De visie op het systeem van ziekteafwezigheid op het werk steekt verkeerd in elkaar”, vindt hij. “Wie zich ziekmeldt, doet dit via een ziekte-attest. Al van in het begin heb je dus te maken met een sterk controlerende context. Mensen die zich gecontroleerd voelen, willen bewijzen dat ze echt ziek zijn in plaats van hulp te vragen.”
Vandaag focust het systeem te veel op de gegrondheid van ziekte-uitkering, terwijl de terugkeer naar het werk centraal zou moeten staan. “Dat is onderdeel van het herstel en de genezing”, zegt Lode Godderis. “Die eerste drie maanden zijn cruciaal. Nu zie je dat artsen eerst diagnosticeren en hen behandelen. Als dat achter de rug is, krijgen patiënten pas groen licht om naar het werk terug te keren. Maar zo zit het niet in elkaar. Als je mensen met rug-, spier- en botaandoeningen thuislaat, zal die pijn niet voorbijgaan. Medewerkers moeten na de acute fase snel weer actief worden, weliswaar binnen acceptabele pijngrenzen en in aangepaste omstandigheden. Bewegen helpt om de pijn te verminderen.”
Volgens Lode Godderis is een van de oplossingen het afschaffen van het ziekte-attest. “Van in het begin geeft dit vertrouwen aan de medewerkers. Door zich ziek te melden bij de leidinggevende blijft de band met het bedrijf ook bestaan. Wanneer de werkgever in gesprek gaat, zal hij ook beter zien hoe hij kan helpen om de medewerkers te helpen bij de terugkeer. Vaak weten de medewerkers niet bij wie ze terechtkunnen. Ze zijn ook bang om de verkeerde vragen te stellen waardoor ze hun uitkering kunnen verliezen. Waar ze wel nood aan hebben, is hulp en ondersteuning bij die begeleiding richting de arbeidsmarkt.”
De aanpak van langdurig zieken moet hertekend worden vanuit het perspectief van het individu, volgens Lode Godderis. “Om vandaag recht te hebben op begeleiding, moet je een bepaald statuut hebben of in een bepaalde categorie vallen. In het huidige systeem ‘verdien’ je het recht op bijkomende ondersteuning. Dat is niet de beste aanpak. Daarom stoppen we beter minder energie in het categoriseren van mensen en hebben we wel meer aandacht om hun noden en behoeften te beantwoorden en te kijken welke partner hen hierbij het beste kan begeleiden. Het is een oefening die we met alle partners moeten doen: snelle doorverwijskanalen in plaats van muren met categorieën.”
Lode Godderis vindt dat de re-integratie tijdens de eerste drie maanden al bij al redelijk goed verloopt. Het is iets anders voor de groep mensen die langer dan een jaar arbeidsongeschikt zijn. “Na een jaar is het contact met de werkgever volledig weg. Er is op bepaalde tijdstippen controle, maar daar ligt weer de focus op de werknemer die al dan niet zijn uitkering krijgt, en niet wat de aanpak moet zijn om hem terug aan het werk te krijgen en wie ze daarvoor moeten inschakelen. Op beleidsmatig vlak is dat braakliggend terrein. Je kunt die mensen toch niet opgeven en in de steek laten waardoor ze de rest van hun leven niet meer zinvol bijdragen aan de maatschappij? Dat is voor mij onbegrijpelijk. Op beleidsvlak zie ik daar te weinig actie.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
