​‘Authenticiteit en erkenning wegen zwaarder dan extravagantie’

In België ontvangt negen op de tien medewerkers een geschenk, maar amper zes op de tien is er ook echt blij mee. Voor hr is dat een belangrijk signaal: wat vaak als formaliteit wordt gezien, kan in werkelijkheid een strategisch instrument zijn om waardering tastbaar te maken en medewerkers aan de organisatie te binden.

Een geschenk tot veertig euro is in België fiscaal aftrekbaar en sociaal vrijgesteld. De meeste werkgevers volgen dat stramien. Minder geven roept vragen op, meer geven is uitzonderlijk. In Nederland bestaat meer flexibiliteit: werkgevers kunnen een percentage van de loonkost besteden aan voordelen of geschenken.

Toch draait de impact zelden om geld. Een persoonlijke boodschap van de CEO, een attentie die past bij de bedrijfscultuur of een detail dat aansluit bij de leefwereld van medewerkers maakt vaak meer indruk dan de doos pralines of de cadeaubon zelf. “Een geschenk dat niet de juiste snaar raakt, voelt voor medewerkers al snel als een verplicht nummer”, zegt Jelle Van Roosbroeck, oprichter van Kadonation. “Authenticiteit en erkenning wegen zwaarder dan extravagantie.”

Volgens hem kan het ook mislopen als de boodschap en het geschenk niet op elkaar zijn afgestemd. “Wat je vooral niet wil, is een attentie die haaks staat op wat je als bedrijf wil uitstralen. Dan wordt zelfs een goed idee waardeloos.”

Kleine attenties, grote impact

Wereldwijd dalen de engagementcijfers. Organisaties verwachten meer van minder mensen, en dat zet verbondenheid onder druk. Precies daar kunnen kleine attenties het verschil maken. Een ballon voor het kind van een zieke collega, een kaartje bij een promotie of een welkomstpakket vóór de start: het zijn signalen die medewerkers laten voelen dat ze gezien worden.

Jelle merkt dat bedrijven soms de kracht van die momenten onderschatten. “Een eindejaarsgeschenk kan een startpunt zijn, maar waardering bouw je op doorheen het jaar. Mensen willen vooral weten dat hun inzet wordt opgemerkt.” In Vlaanderen blijkt dat extra lastig, omdat complimenten geven vaak onwennig aanvoelt. Een beleid rond attenties kan helpen om waardering systematisch te verankeren, zodat het geen vrijblijvende inspanning blijft.

Van traditie naar beleid

Kadonation zag dat potentieel al in 2017. Wat begon als een platform voor groepscadeaus groeide al snel uit tot een oplossing voor hr-afdelingen. Bedrijven ontdekten de kracht van keuzevrijheid en schakelden het platform in om onder meer eindejaarsgeschenken te organiseren.

Die keuzevrijheid werkt nog sterker wanneer ze gecombineerd wordt met een kleiner gadget dat de boodschap van een bedrijf versterkt, voegt Jelle toe. “Een cadeaubon die in een bepaald thema is ontworpen, met daarbij iets kleins dat die boodschap kracht bijzet, maakt veel meer indruk. Lego is daar een populair voorbeeld van: figuurtjes of setjes die gepersonaliseerd zijn met een logo, naam of thema waarrond het bedrijf gewerkt heeft. Dat voelt creatief en authentiek aan, maar het zorgt tegelijk ook voor visibiliteit en employer branding, omdat zulke geschenken vaak gedeeld worden op sociale media.”

Hij waarschuwt dat creativiteit op zich niets waard is als ze losstaat van de boodschap. “Dan is het misschien een goed gevonden gadget, maar medewerkers snappen vaak niet waarom ze het krijgen. Creativiteit moet de waarden van het bedrijf versterken, anders werkt het contraproductief.”

In de Benelux vertegenwoordigen eindejaarsgeschenken een markt van 2,5 miljard euro, goed voor honderd miljoen geschenken per jaar. Vaak worden die uit gewoonte gekozen, zonder duidelijke strategie. “Het juiste geschenk, voor de juiste persoon, op het juiste moment is cruciaal”, zegt Jelle. “Je kunt geen cultuur opleggen, maar wel een systematiek bouwen die je kunt opvolgen. Zo wordt waardering niet alleen meetbaar, maar ook concreet verankerd in de praktijk.”

Hr kan via het platform gedrag en waarden stimuleren, bijvoorbeeld door een geschenk te koppelen aan samenwerking, klantgerichtheid of innovatie. “Zo wordt een eindejaarsgeschenk meer dan een attentie: het wordt een verlengstuk van de cultuur en strategie van de organisatie.”

Valkuilen en verwachtingen

De grootste valkuil is het eindejaarsgeschenk reduceren tot een vaste kost. “Bedrijven die een jaar overslaan, krijgen vaak disproportioneel negatieve reacties. Medewerkers maken zich zorgen, ook al gaat het maar om veertig euro.”

Ook timing speelt een rol. Bedrijven die hun geschenken te laat bestellen of ze pas na de feestdagen laten toekomen, missen impact. “Het eindejaarsgeschenk is bij uitstek een ritueel dat emotioneel geladen is. De boodschap die erachter schuilt, is vaak belangrijker dan de inhoud zelf.”

Strategische opportuniteit

Voor veel organisaties blijft het eindejaarsgeschenk een traditie. Maar hr kan er veel meer mee doen. Attenties kunnen verankerd worden in de volledige employee journey: van onboarding tot pensionering. “Onderzoek toont dat medewerkers erkenning verwachten bij meer dan alleen het eindejaar. Verjaardagen, promoties of ziekte zijn evengoed momenten waarop een attentie de cultuur versterkt en loyaliteit bouwt.” Wanneer waardering systematisch aanwezig is, wordt het eindejaarsgeschenk een bekroning: een moment dat het jaar afsluit op een manier die medewerkers doet uitkijken naar wat volgt.