Gisteren werden in Amerika de belangrijkste filmprijzen uitgereikt. Dat was op zich al de moeite waard, zeker omdat de Oscars heruitgevonden moesten worden na een lange pandemie met minder blockbusters en een jarenlange benadeling van minderheidsgroepen. Het leek nog goed te lukken ook, totdat Chris Rock een beeldje moest weggeven. Met één van zijn grapjes pakte hij de vrouw van Will Smith aan, die haarverlies lijdt door alopecia. Smith liep het podium op een verkocht Rock een fikse klap. Bruut geweld in prime time.
Hij kon zich meteen herpakken toen hij enkele minuten later de Oscar voor beste acteur won. Met tranen in de ogen sprak hij over de constante vernederingen die acteurs moeten ondergaan, waarbij iedereen over hen mag zeggen wat men wil. De acteurs moeten maar blijven lachen en doen alsof het allemaal ok is. Door meteen te verwijzen naar zijn roeping om lief te hebben en dat iedereen wel eens gekke dingen doet uit liefde, probeerde Smith een kader te scheppen waarin enige vorm van begrip of romantische goedkeuring kon ontstaan. Excuses aan de academie en het publiek moesten het verhaal afsluiten.
We worden hier geconfronteerd met de uitdaging van de Voltairiaanse gedachte dat een mening kwetsend mag zijn en dat het aan de gekwetste is om tolerant te zijn. Sociale media zijn daar vandaag het summum van. Nochtans is er ook een tegenstroming, waarbij men vaak verwijst naar de Canadese filosoof Charles Taylor. Vanuit deze visie moet je eerst denken aan wie potentieel beledigd zou kunnen zijn en er rekening mee houden dat sommigen kwetsbaarder zijn dan anderen. Rock had kunnen weten dat een vrouw die haar haren verliest door een ziekte, en waarbij kaalheid dus geen autonome keuze is, zich persoonlijk geraakt zou kunnen voelen. Zeker als de zaal ook nog eens luid lacht met de grap. Er was ook helemaal geen dwang om een grap over haar te maken, waardoor de keuze om haar niet te ontzien als een aanval kon worden gezien.
Taylorisme is eigenlijk een dissatisfier. Als we iemand het geschenk geven om iets niet te zeggen omdat het de persoon onnodig zou kwetsen, dan voelt die persoon dat geschenk vaak niet. Het kwade van de Voltairiaanse gedachte is wel nadrukkelijk zichtbaar, waardoor het misschien ook meer aanwezig lijkt in onze maatschappij. Taylorisme is zeker een hogere waarde, omdat ze beheersing en empathie vereist en voornamelijk de interne zelf beloont. Het is goed doen voor een ander, zelfs als de ander nooit zal weten wat er voor hem of haar gedaan is. De Voltairiaanse gedachte kan echter ook een hogere waarde zijn, wanneer degene die klappen uitdeelt, ook voldoende beheersing heeft om klappen te incasseren. We leven dan in een maatschappij waarin iedereen iedereen hard aanpakt en tegelijk de vrede bewaart. Maar die hogere waarde is veel moeilijker te vervullen. We verliezen in zo’n maatschappij veel makkelijker de pedalen en belanden we terug bij de wet van de sterkste.
Op de Oscars zou Taylor gehuild hebben bij de grap van Rock. Voltaire zou met de ogen hebben gerold bij de klap van Smith. En wij maar denken dat het over films gaat.
In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Will Smith.
Ralf Caers is professor HRM aan de KULeuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Universiteit Hasselt en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
