In vergelijking met de periode januari-september van vorig jaar is het aantal effectieve aankondigingen van collectieve ontslagen gestegen met 55 procent. Een stijging van 40 naar 62 werkgevers is ongebruikelijk in een jaar voor de sociale verkiezingen van mei 2024. Is er economisch onweer op komst ?
Dat laat Jan Vanthournout van SD Worx althans verstaan in de krant De Tijd. Hij wijst erop dat het opmerkelijk is dat veel ondernemingen nog verregaande bedrijfsreorganisaties opstarten aan de vooravond van de sociale verkiezingen. “Normaliter zorgen deze verkiezingen voor een pauze voor grote veranderingstrajecten op het vlak van personeelszaken.“
De aankondiging bij 62 werkgevers is 55% meer dan in dezelfde periode het jaar ervoor. In de periode van januari 2022 tot en met september 2022 hebben 40 technische bedrijfseenheden een informatie- en raadplegingsprocedure opgestart. Dat ging over 2.547 werknemers (voor 70% uit Vlaanderen), vooral uit sectoren textiel en de (petro)chemie.
In 2021 werden er collectief ontslagen aangekondigd in 70 juridische entiteiten met een totaal van 5.376 werknemers (43% in Vlaanderen).
In de periode van januari 2020 tot en met september 2020 kondigden 72 technische bedrijfseenheden een voornemen tot collectief ontslag aan. Die hadden betrekking op 6.811 werknemers.
In de periode van januari 2019 tot en met september 2019 kondigden 61 technische bedrijfseenheden een voornemen tot collectief ontslag aan; dit had betrekking op 4.126 werknemers.
Nochtans zullen die collectieve ontslagen sinds dit jaar duurder zijn. Werknemers die ontslagen worden bij collectieve ontslagen, krijgen van hun werkgever bovendien ook zogenaamde inschakelingsvergoedingen. Deze rusten sinds begin dit jaar volledig op de schouders van de werkgevers. In mei berekende SD Worx ook al de impact van een wetswijziging waarbij werkgevers die inschakelingsvergoeding niet langer bij de RVA kunnen terugvragen.
Ondertussen stelde minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) onder meer voor de referentieperiode voor een collectief ontslag te verdubbelen van zestig naar honderdtwintig dagen. SD Worx, die een op de drie collectieve ontslagen begeleidde in 2022-2023, berekende de impact aan de hand van een reële steekproef van ontslagen medewerkers in 2023. Het aantal werkgevers dat onder een collectief ontslag valt, zou verdubbelen, net als het aantal betrokken werknemers.
Om te beoordelen of er sprake is van een zogenaamd ‘collectief ontslag’, moet men nagaan hoeveel werknemers de onderneming ontslaat gedurende een periode van zestig dagen. De drempels verschillen naargelang de grootte van de onderneming. Er kan bijvoorbeeld al sprake zijn van een ‘collectief ontslag’, wanneer er tien werknemers ontslagen worden[1].
Indien die periode nu verruimd wordt en datzelfde aantal ontslagen doorgevoerd wordt over een langere periode, dan is er sneller sprake van collectief ontslag. Bij een collectief ontslag is er de verplichting tot intensief sociaal overleg, dat vaak leidt tot een zogenaamd ‘sociaal plan’.
SD Worx analyseerde dat door een verlenging van de referentieperiode tot honderdtwintig dagen, bijna dubbel zoveel werkgevers (+86%) en werknemers (+ 110%) onder alle verplichtingen en procedures vallen.
Jan Vanthournout, senior legal manager bij SD Worx: “De wetgeving verzekert twee belangrijke elementen: de opstart van de sociale dialoog en de uitbetaling van een inschakelingsvergoeding die sinds begin dit jaar volledig wordt betaald door de werkgever. Enerzijds kan de snellere opstart van de informatie- en raadplegingsprocedure de kwaliteit van de sociale dialoog ten goede komen, al kan men zich afvragen of het strakke keurslijf van de wet-Renault daarvoor het beste middel is. Anderzijds riskeren extra kosten de ontslaggolf bij de getroffen werkgevers alleen maar groter te maken. Indien de wettelijke ontslagkost stijgt, kan ook de ruimte voor extralegale toezeggingen krimpen (het zogenaamd ‘sociaal plan’), wat ook weer negatief is voor werknemers en alle sociale partners.”
Na het advies van de Nationale Arbeidsraad moet de ministerraad zich nog over de voorstellen buigen.
Het onderzoek van SD Worx stelde vast dat de uitbreiding naar honderdtwintig dagen het aantal werkgevers doet stijgen van 36 tot 67. In diverse sectoren als retail, ICT, voeding, industrie en farma stellen deze werkgevers 26.531 werknemers tewerk. Dat stijgt naar 55.603 werknemers bij honderdtwintig dagen. Het betreft zowel kmo’s (< 250 werknemers) als grote bedrijven (> 250 werknemers).
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
