Professor Anja Van den Broeck van KU Leuven en Tempo-team peilden bij werknemers naar de criteria voor hun ideale baas. Wat blijkt? Een op de vier werknemers voelt zich niet veilig bij hun baas. Toch stellen ze geen waanzinnige verwachtingen: beschikbaarheid, structuur, ondersteuning en mensgericht zijn staan voorop.
Werknemers die zich onvoldoende veilig voelen bij hun leidinggevende: dat weegt op hun productiviteit en welzijn. Uit het onderzoek bij 2.500 werknemers komt naar voren dat managers “te weinig respect tonen, een luisterend oor hebben, open-minded zijn en voldoende waardering uiten”.
Anja Van den Broeck: “We mogen niet blind zijn voor het negatieve gedrag. Maar probeer toch vooral de bestaande leiderschapskwaliteiten te versterken.” Het debat over toxisch leiderschap is al meermaals gevoerd. Het andere uiterste op het leiderschapsspectrum is de zogenoemde ideale baas. Dat is een nobel streefdoel. Al zijn de verwachtingen van de werknemers in het onderzoek niet waanzinnig gek. Ze willen vooral van dag tot dag hun werk op een goede manier doen. En een leidinggevende hebben die hen daarbij helpt.
Drie klassieke leiderschapsdomeinen
Concreet situeren hun verwachtingen zich in drie klassieke leiderschapsdomeinen:
Het betreft met andere woorden relatief klassieke verwachtingen, wars van vernieuwende leiderschapstendensen die je af en toe in de literatuur ziet opduiken. “Werknemers zitten niet per se te wachten op de grote transformaties en visionaire speeches, op de leider die de grote veranderingen initieert”, aldus Anja Van den Broeck.
Maakbare baas
Als de lat waarover leiders heen moeten relatief laag ligt, kun je dan stellen dat “de baas” maakbaar is, kneedbaar is? Anja Van den Broeck: “In wetenschappelijk onderzoek zie je verschillende dynamieken. Er bestaan twijfels over. De crux om die groei bij iedereen te bewerkstellingen, is nog niet gevonden. Je kunt wél specifiek wenselijk gedrag aanleren, bijvoorbeeld leidinggevenden laten oefenen in de juiste vragen stellen, actief luisteren en daar bewust tijd voor maken. Of hen laten reflecteren over welke taken zinvol zijn. Of hun bereikbaarheid en beschikbaarheid verhogen door kleine acties zoals een toegankelijke open outlookkalender.” Tot slot wijst de professor op de juiste balans tussen een leer- en prestatieklimaat. “Het is geen probleem dat een manager prestaties vraagt van de werknemers, zolang een foutje maken toegestaan is.”
Leidinggevende is octopus
De hr-afdeling speelt een actieve rol in dat groeiproces voor leidinggevenden. In de eerste plaats de versterking van het bewustzijn bij die leidinggevende. “Hr is een goede ruggensteun voor de leidinggevende, bijvoorbeeld door beste praktijken en tips te delen”, aldus Anja Van den Broeck. Net zoals de leidinggevende moet ook hr voldoende mensgericht zijn, beschikbaar zijn en doelgericht werken. Vergeet ook niet dat onze verwachtingen van managers enorm gestegen zijn. Taken die vroeger bij hr lagen, bevinden zich nu op het bureau van de managers: nieuwe medewerkers selecteren, absenteïsme beheren, re-integratie van medewerkers die lang afwezig waren. Leidinggevenden krijgen het gevoel een octopus met acht armen te zijn.”
Goud waard
In dit verhaal heeft de medewerker uiteraard ook zelf een verantwoordelijkheid. Anja Van den Broeck geeft enkele aanbevelingen waar zij mee aan de slag kunnen. Denk aan het aangeven van individuele noden in een functioneringsgesprek en het gebruikmaken van de informele momenten in het bijzijn van de leidinggevende. Wanneer nodig, bestaan de formele procedures zoals de stap naar een vertrouwenspersoon of preventieadviseur. “Onderschat ook de impact niet van de collega’s. Steun van je collega’s is minstens zo belangrijk als die van de leidinggevende. De horizontale werkrelatie primeert zelfs ietwat op de verticale”, aldus Anja Van den Broeck. “Daarom is regelmatige aanwezigheid op kantoor essentieel: informele babbels, nabijheid en sociale steun. Een goede collega is goud waard.”
Het onderzoek werd uitgevoerd bij 2.500 werknemers in België, representatief naar geslacht en leeftijd. Zowel arbeiders als bedienden werden gepeild.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
