Ook voor hr-mensen is innovatie belangrijk. Maar de visie van Leen Gorissen dwingt ons om heel anders over innovatie te gaan denken.
“Denk even na met gesloten ogen over een plaats waar je absoluut rustig wordt,” vraagt Leen Gorissen haar publiek in Bordeaux. “Is dat jullie kantoor? Is dat een stad? Of is dat natuur?” Aangezien het voor iedereen de natuur is, brengen we dus misschien beter de natuur binnen in onze organisatie, zo concludeert Leen Gorissen. “Er is nogal wat studiewerk dat wijst op een positieve invloed op de prestaties,” zo opent Leen Gorissen haar presentatie in Bordeaux.
Centraal in de filosofie van Leen Gorissen staat het concept ‘natuurlijke intelligentie’. Die idee waarover ze onder meer schrijft in ‘Building the Future of Innovation on millions of years of Natural Intelligence’ is “al zo oud als het leven zelf. Het is de kunst en kunde om te overleven en floreren op een continu veranderende planeet met eindige grondstoffen.” Dankzij die intelligentie overleven de overlevingskampioenen, maar dat is niet meer dan de 0,1% van organismen. De rest, 99,9% zijn de fossielen.
Met haar organisatie Center4NI dompelt Leen Gorissen klanten onder in de natuur, om uit te leggen hoe de natuur werkt en hoe bedrijven Natural Intelligence kunnen toepassen om als het ware samen met de natuur landschappen te regenereren, de bodem te herstellen, biodiversiteit te bevorderen… Zo voorkomen we dat we onduurzame oplossingen bedenken die blind zijn voor ongewenste neveneffecten en bijproducten.
“Kijk maar naar de chemie. We hebben PFAS ontwikkeld, o.a. om antikleeflagen aan te brengen in kookpotten. Ondertussen weten we dat deze chemische verbindingen niet afbreken. Die zogenaamde ‘forever chemicals’ stapelen zich op in onze lichamen en ecosystemen, waar ze de gezondheid aantasten. Ondertussen zit PFAS zelfs in de regen.”
De natuur kent geen eco-toxiciteit. “De natuur werkt uitsluitend met groene chemie. Nijlpaarden bijvoorbeeld produceren zelf een hydraterende en milieuvriendelijke zonnecrème die niet schadelijk is voor het waterleven. Spinrag is sterker dan kevlar maar gemaakt op kamertemperatuur van dode vliegen en water. En haaien voorkomen dat organismen zich vasthechten aan hun huid door een vernuftige microstructuur die adhesie vermijdt. We kunnen dus leren van de natuur hoe we betere producten kunnen maken zonder toxische neveneffecten. Zo kunnen we van de haai leren hoe we antikleeflagen kunnen ontwikkelen zonder PFAS.” Het bedrijf Sharklet Technologies Inc brengt al zulke folies op de markt. We kunnen van de spin leren hoe we vezels maken die wel bio-afbreekbaar zijn, zoals het bedrijf Spintex.
De ideeën van Leen Gorissen gaan ook over hoe we organisaties vorm kunnen geven en hoe we samenwerking organiseren. Leen Gorissen: “De natuur kent geen topdownmanagement. Het overheersende organisatorische principe in de natuur is zelforganisatie. Er is geen dirigent, directeur of manager die zegt hoe het bos moet groeien, hoe een vlucht vogels zich moet gedragen, of hoe een kolonie bijen zich moet organiseren. Toch organiseren zij zich effectief, omdat ze een aantal simpele regels van zelforganisatie volgen. Dit laat hen toe om heel snel te anticiperen op veranderende omstandigheden, terwijl onze klassieke hiërarchisch gestructureerde organisaties het moeilijk hebben om snel met verandering om te gaan. We kunnen dus heel wat leren van de manier waarop de natuur zich organiseert. Een mooi voorbeeld van zelforganisatie is Buurtzorg in Nederland.”
In het model van Leen Gorissen speelt ook economische groei een rol, maar die moet dan wel focussen op kwaliteit en niet op meer, meer, meer… Leen Gorissen: “Meer productie en meer consumptie put onze planeet nog verder uit en maakt haar zieker. Maar wat wel moet groeien, is de kwaliteit. Dankzij kwaliteit gaan onze producten veel langer mee.”
Weg met de wegwerpmaatschappij dus. Leen Gorissen pleit voor een groeiend bewustzijn in ons leiderschap en onze persoonlijke ontwikkeling. “Zodat we ons wegwerpmodel kunnen vervangen door een zorg- en service-model, waarbij we zorgen voor elkaar en voor onze omgeving.”
In dat model dragen ondernemingen zorg voor de producten die ze op de markt brengen en kopen klanten geen producten meer, maar enkel de service die deze producten bieden.
“Op economisch vlak is vooral groei in nieuwe businessmodellen nodig. Nieuwe businessmodellen hanteren een andere logica van waardecreatie, waardoor ze de status quo niet langer bestendigen. Want business-as-usual is gewoonweg niet houdbaar op een eindige planeet.”
Bron: presentatie Leen Gorissen en Jo Cobbaut in Ondernemen (ETION)
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
