Uit de recentste gegevens over intrede in arbeidsongeschiktheid blijkt een opvallende stijging van het aantal burn-outs van 66% tussen 2018 en 2021. Ook andere psychosociale aandoeningen stijgen alarmerend en nopen tot meer aandacht voor preventie en re-integratietrajecten op maat.
Dat concluderen Onafhankelijke Ziekenfondsen uit hun analyse van cijfers van het RIZIV. Eerder onderzoek leerde al dat het aantal langdurig zieken (personen die meer dan een jaar arbeidsongeschikt zijn) tussen 2016 en 2020 steeg met 20,5%.
De diagnoses burn-out of depressie stegen zelfs met 39,2%. Eind 2020 had 23,7% van alle langdurig zieken te kampen met een burn-out of depressie. De uitkeringen voor langdurig zieken met een burn-out of depressie bedroegen daardoor 1,5 miljard euro in 2019.
De Onafhankelijke Ziekenfondsen analyseerden de gegevens voor 2020, 2021 en het eerste kwartaal van 2022. Na een daling tijdens het eerste Covid-jaar 2020, blijkt uit de cijfers van 2021 helaas dat
Voor musculoskeletale aandoeningen is het beeld minder uniform, met een
Tot slot noteren de onderzoekers tussen 2018 en 2021 een stijging met 14% in het aantal intredes in arbeidsongeschiktheid door borstkanker. Jaarlijks worden in ons land circa 11.000 vrouwen geconfronteerd met deze diagnose. Het is de meest frequente kanker bij vrouwen en België is wereldwijd koploper in het aantal gevallen per inwoner.
Maar de jaarlijkse schommelingen zeggen ook wat: tussen 2019 en 2020 daalde het aantal intredes omwille van borstkanker met bijna 10%. In 2021 steeg dit opnieuw met 23% ten opzichte van 2020. Eenzelfde evolutie zien we voor bijvoorbeeld longkanker of nierkanker. Deze bevindingen liggen in lijn met de niet-gestelde kankerdiagnoses in 2020 ten gevolge van uitgestelde zorg, vooral tijdens de eerste coronagolf en de noodzakelijke inhaalbeweging die in 2021 werd ingezet.
Als de stijging in psychische aandoeningen zich de komende jaren doorzet en indien het percentage mensen dat vanwege een psychische aandoening meer dan een jaar ziek is, stabiel blijft, dan zijn de cijfers van het RIZIV maar een voorteken van wat ons nog te wachten staat.
Bovendien kunnen we voor een aantal ziektebeelden nog een toename verwachten in aantal intredes in arbeidsongeschiktheid, gezien de inhaalbeweging die is ingezet om de zorgachterstand als gevolg van de pandemie weg te werken.
Het is mogelijk om het tij te keren, maar dan is een paradigmaverschuiving aan de orde. Directeur-generaal Xavier Brenez stelt vast dat het systeem onder druk staat: “Het overheidsbeleid is versnipperd. We moeten op korte termijn durven investeren, en mikken op impact op middellange en lange termijn. Investeren in preventie op en naast de werkvloer, en in het bijzonder met aandacht voor mentale gezondheid, is van cruciaal belang. Ook re-integratie van (langdurig) zieken moet efficiënter.”
De Onafhankelijke Ziekenfondsen pleiten eveneens voor begeleiding door experten en netwerken op de werkvloer, om enkele algemeen erkende goede praktijken inzake preventie en begeleiding naar werk te kunnen implementeren, ter ondersteuning van de preventieadviseur-bedrijfsartsen. Responsabilisering van werkgevers moet vooral op een constructieve manier kunnen gebeuren.
Er is een structureel tekort aan adviserend artsen bij de ziekenfondsen. Nochtans zijn zij, samen met de multidisciplinaire teams van de ziekenfondsen, de behandelend artsen en de preventieadviseur-bedrijfsartsen, sleutelfiguren voor een optimale opvolging van de half miljoen langdurig zieken in België.
Bovenop dit cijfer tellen we jaarlijks nogmaals ongeveer 500.000 nieuwe intredes in arbeidsongeschiktheid.
Ten slotte is het van groot belang om het overleg tussen de betrokken partijen te faciliteren. Er moet snel een communicatieplatform komen dat, binnen de geldende regelgeving, snelle uitwisseling van informatie vergemakkelijkt en het traject van terugkeer naar het werk flexibeler maakt naargelang de situatie van de persoon in arbeidsongeschiktheid.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
