De Braziliaanse zakenman Ricardo Semler gelooft dat bedrijven betere werkplekken kunnen creëren door de macht over te dragen aan de werknemers. “Geef hun het vertrouwen om zelf hun werktijd, loon, collega’s en directe chef te kiezen.”
Vier decennia lang leidde Ricado Semler zijn bedrijf volgens het principe van industriële democratie. Dat werknemers zelf hun uren, loon, collega's en directe chef kiezen, lijkt een recept voor chaos, maar niets is minder waar. De traditionele fabriek transformeerde naar een democratisch gedreven groep, waarbij de werknemers verantwoordelijkheid en gezag delen op de werkplek.
“Gooi structuren, processen en flows die niet tot efficiëntie leiden, overboord”, zei Semler tijdens het Happiness@Work-congres in Antwerpen. “Het zijn hindernissen die bedrijven in standhouden om macht te hebben over de medewerkers en om hen te controleren. Waar hebben we het idee vandaan gehaald dat we reglementen en regels nodig hebben? Geef medewerkers de vrijheid om te kiezen hoe lang en waar ze werken. Of ze dat nu 's avonds of op zaterdag doen, zou geen probleem mogen zijn.”
Controleren of medewerkers hard werken of niet, hebben ze bij Semco al lang geleden opgegeven. “We rekenen hen af op het behalen van doelstellingen. Op een gegeven moment bemoeiden we ons ook niet meer met de salarissen. Als medewerkers weten hoeveel iedereen verdient en hoeveel winst we maken, dan zijn ze perfect in staat te beslissen wat hun salaris moet zijn. Medewerkers die autonomie en vertrouwen krijgen, springen daar ook met verantwoordelijkheid mee om.”
Semler liet de werknemers ook hun directe chef aanstellen. “Wie dat wou, sprak met de kandidaten. Daarna schreven ze de naam op van de persoon die ze als baas zouden willen. De persoon die het meest vermeld werd, namen we aan. Ze beoordelen zelf wie competent is en wie voldoende rekening met hen houdt. Dat werkt goed. Zelfs toen het bedrijf vijfduizend medewerkers telde, bedroeg het verloop minder dan twee procent. Hun intuïtie is waardevoller dan het technische deel tijdens de eerste ronde.”
Transparantie staat ook hoog in het vaandel. “Er is niets dat we niet delen. Een transparant bedrijf hoeft minder processen in stand te houden omdat iedereen op de hoogte is. Ze verliezen minder tijd aan politieke spelletjes, die veel energie vragen. Zodra je totale transparantie hebt, begin je een gevoel van vertrouwen te krijgen.”
Het idee van hiërarchie — dat mensen leiderschap nodig hebben en dat de mensen boven hen diegenen zijn die beslissen — is wel moeilijk af te schaffen. “Het zit zo in ons ingebakken, dat medewerkers het moeilijk vinden om zich ervan te ontdoen. Bij grote beslissingen zetten ze altijd een stap terug, omdat ze het gevoel hebben dat het niet aan hen is om die te nemen.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
