Wat zegt de wetenschap over ‘werken bij warm weer’

Met de zomer voor de deur komen de jaarlijkse nieuwsberichten over warm weer en hittegolven weer op gang. Onderzoek toont aan dat door de klimaatverandering extreme temperaturen en hittegolven zullen toenemen in frequentie, intensiteit en duur. Dit jaar wordt alvast een hete, droge zomer verwacht in Europa (WHO 2022).

Fijn nieuws voor hittekloppers die de zon achterna jagen, maar niet voor de werknemers op de werkvloer of buiten op een werf. Warm weer beïnvloedt onze gezondheid en productiviteit, maar voor wie is het risico het grootst en wat kan je eraan doen?

Hittestress

Boven een bepaalde waarde kunnen hoge temperaturen leiden tot hittestress*. Hittestress wordt veroorzaakt door oververhitting van het lichaam en uit zich in diverse lichamelijke en mentale klachten, zoals hoofdpijn, krampen, duizeligheid of agressie. In zeer ernstige gevallen kan hittestress zelfs de dood tot gevolg hebben. Voor mensen die tijdens het werk aan hittestress lijden, is bovendien ook het risico op werkongevallen groter.

Sommige werknemers zijn meer vatbaar voor hittestress door de aard en omstandigheden van hun werk. Onderzoek wijst op vijf factoren die het risico vergroten:

• fysieke en gezondheidskenmerken,
• fysieke arbeid verrichten,
• de werkomgeving,
• het werkschema en
• beschermende kledij die weinig ventileert (Horie 2013; Morabito et al. 2021).

Warme temperaturen hebben daarnaast ook impact op de fysieke en mentale capaciteiten van werknemers. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de arbeidsveiligheid, maar ook voor de productiviteit. Uit onderzoek blijkt dat 30% van werknemers die tijdens een shift aan hittestress leiden productiviteitsverlies ervaren, en dat dit verlies gradueel toeneemt voor elke graadstijging boven 24°C WBGT*(Borg et al. 2021; Flouris et al. 2018). Onderzoek schat in dat de globale economische kost van dit productiviteitsverlies groter is dan die van alle andere disrupties veroorzaakt door klimaatverandering (Morabito et al. 2021).

Hitteveiligheid

Goed nieuws dus dat negatieve gevolgen van warm weer voorkomen kunnen worden met de juiste hitteveiligheidsmaatregelen. De succesvolle implementatie van deze maatregelen veronderstelt echter wel dat werknemers voldoende geïnformeerd, gesensibiliseerd en getraind worden (Morrissey et al. 2021).

In België hebben werknemers recht op beschermende maatregelen wanneer de maximumtemperatuur overschreden wordt: de werkgever moet beschermingsmiddelen ter beschikking stellen (bijv. hoofddeksel), gratis verfrissende dranken verstrekken en binnen de 48 uur een verluchtingssysteem installeren. Bij aanhoudende hinder moet de werkgever rusttijden toestaan of kan beslist worden om tijdelijke werkloosheid in te voeren (FOD Werkgelegenheid Arbeid en Sociaal overleg).

Daarnaast kunnen ook bijkomende, preventieve beschermingsmaatregelen genomen worden. Enkele voorbeelden:

• een hitteplan op organisatieniveau;
• weerberichten en hittewaarschuwingen opvolgen;
• werkschema’s optimaliseren (kortere werkuren, frequente pauzes, vroeger starten);
• kwetsbare werknemers identificeren, zoals zwangere vrouwen of chronisch zieken;
• werknemers informeren over de risico’s van hitte en hoe zich te beschermen;
• werknemers informeren over de symptomen van hittestress en hoe in te grijpen wanneer zijzelf of anderen onwel worden

*WBGT of Wet Bulb Globe Temperature is een maat voor hittestress in direct zonlicht, die rekening houdt met temperatuur, luchtvochtigheid, windsnelheid, zonnestand en bewolking.

Referenties

• Borg, Matthew A. et al. 2021. “Occupational Heat Stress and Economic Burden: A Review of Global Evidence.” Environmental Research 195(January): 110781.
• Flouris, Andreas D. et al. 2018. “Workers’ Health and Productivity under Occupational Heat Strain: A Systematic Review and Meta-Analysis.” The Lancet Planetary Health 2(12): e521–31.
• FOD Werkgelegenheid Arbeid en Sociaal overleg. “Rechten van Werknemers Bij Warm Weer.” https://werk.belgie.be/nl/themas/welzijn-op-het-werk
• Horie, Seichi. 2013. “Prevention of Heat Stress Disorders in the Workplace.” Japan Medical Association Journal 56(3): 186–92.
• Morabito, Marco et al. 2021. “Heat-Related Productivity Loss: Benefits Derived by Working in the Shade or Work-Time Shifting.” International Journal of Productivity and Performance Management 70(3): 507–25.
• Morrissey, Margaret C. et al. 2021. “Heat Safety in the Workplace: Modified Delphi Consensus to Establish Strategies and Resources to Protect
  the US Workers.” GeoHealth 5(8): 1–32.
• WHO. 2022. “Climate Change Is Increasing the Risk of Heatwaves: Preparing for a Warm and Dry Summer in the European Region.”