Privacyverklaring

Zijn boetes voor te veel langdurig zieken op de payroll een goed idee?

17 maart 2023
Tekst
Bart Teuwen

Zo’n vijfhonderd bedrijven hebben een aanmaningsbrief gekregen, omdat het aantal langdurig zieken een stuk hoger ligt dan bij sectorgenoten. Ze riskeren boetes die kunnen oplopen tot 2,5 procent van de totale loonmassa. Kan deze aanpak tot duurzame verandering leiden?

Dat de aanmaningsbrieven aanzetten tot actie valt niet te ontkennen. Werkgevers die de brief kregen, bekijken momenteel hoe ze een boete kunnen voorkomen. De zinvolste piste is uiteraard preventief  werken aan de gezondheid van medewerkers. De overheid wil het geld van de sancties trouwens integraal investeren in fondsen voor preventie.

Dat is begrijpelijk. Met bijna een half miljoen langdurig zieken moeten we als maatschappij dringend actie ondernemen. Sancties kunnen daar deel van uitmaken, maar ze riskeren ook ontwijkend gedrag uit te lokken. Zullen werkgevers daardoor minder snel geneigd zijn om werknemers met een ziekteproblematiek aan te nemen? Of minder snel verzuim melden, uit angst voor een boete? Dan riskeren we onderbenutting van talent of een verminderde toegankelijkheid tot werk voor mensen met een beperking.

Twee kanten

De huidige aanpak focust eenzijdig op een incentive voor de werkgever. Maar re-integratie is een verhaal van twee kanten. Het aanporren van de werknemer blijft beperkt. Om beide partijen actief te laten meewerken aan re-integreren, mag het ook voor de werknemer niet te makkelijk zijn om de hakken in het zand te zetten.

Tegelijk moeten we vermijden dat er druk gezet wordt op langdurig zieken om het werk te hervatten. En wat met de achterliggende oorzaken van uitval? Je zult als kleinere werkgever maar eens de pech hebben om toevallig een aantal medewerkers in dienst te hebben die af te rekenen krijgen met een ernstige ziekte. Is een boete in zo’n geval gewenst?

Bovendien lijkt het niet redelijk om alle sectoren over dezelfde kam te scheren. Zo stemt het tot nadenken dat een derde van de organisaties die nu in het vizier komen zorginstellingen zijn. Deze organisaties zijn ongemeen hard getroffen tijdens de coronacrisis. Tegelijk kampen ze vaak met onderbezetting. Een financiële sanctie is het laatste wat zij nodig hebben.

Flankerend beleid

Daarom lijkt het zinvol om extra elementen toe te voegen aan de afweging of een financiële sanctie opportuun is. Welke inspanningen zijn bijvoorbeeld geleverd om re-integratie mogelijk te maken? Welke acties zijn er ondernomen om het welzijn van medewerkers te verbeteren of om ziekte te voorkomen? En kunnen we in het geval van knelpuntberoepen niet milder zijn bij de beoordeling of er gesanctioneerd moet worden?

Niemand kan ontkennen dat er een incentive uitgaat van de aanmaningsbrieven. Maar zonder flankerend beleid schieten ze hun doel voorbij. Naast straffen moet ook stimuleren of zelfs belonen deel uitmaken van de aanpak. Denk aan subsidies voor preventie of interventiecheques om multidisciplinaire interventies (samenwerkingen tussen arbeidsarts en andere preventiespecialisten) sneller en gerichter in te zetten. Zo’n evenwichtiger pakket van stimuli kan effectief de kans op langdurige arbeidsongeschiktheid helpen indijken.

Over deze gastauteur
Bart Teuwen is algemeen directeur en verzuimexpert bij Mensura

Meer in het topic: langdurig zieken