Privacyverklaring

“De meeste werknemers deugen!”

16 november 2022
Tekst
Geert Vermeir
Beeld
SD Worx

In oktober 2021 kondigde de regering de afschaffing van het ziektebriefje aan. Voortaan zou een arbeidsongeschikte werknemer tot drie keer per jaar afwezig kunnen zijn zonder doktersbewijs. Nu, een jaar na de aankondiging, gaat de maatregel ook effectief in.

Misschien verbaast het, maar er is geen algemene wettelijke verplichting om bij arbeidsongeschiktheid een geneeskundig getuigschrift voor te leggen. Alleen wanneer een collectieve arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement het voorschrijft, of wanneer de werkgever erom verzoekt, is een doktersattest verplicht. In de praktijk nemen de meeste ondernemingen zo’n verplichting wel op in het arbeidsreglement. En dan vaak voor élke ziektedag. Dat zal voortaan niet meer kunnen.

Werkgevers vanaf 50 werknemers, driemaal per jaar

De wijziging is veeleer beperkt. Want een ruime verplichting van het ziektebriefje zal nog altijd mogelijk zijn. Sowieso in kmo’s met minder dan 50 werknemers. Daar kan de werkgever nog steeds voor elke afwezigheid een doktersattest eisen, via een cao of het arbeidsreglement. De impact van de afwezigheid en de kans op verstoring van de arbeidsorganisatie is in een klein bedrijf groter, zegt de regering. Ongeveer 40% van alle werknemers in de privésector werkt in zo’n KMO.

De andere 60% werkt voor een grotere werkgever, met minstens 50 personeelsleden. Die zal voortaan tot driemaal per kalenderjaar voor een eerste ziektedag geen doktersattest meer mogen vragen. De vrijstelling geldt zowel voor een ziekte van één dag, als voor de eerste dag van een langere ziekteperiode. De werknemer kan immers niet op voorhand met zekerheid weten hoelang de afwezigheid zal duren. Voor de andere ziektedagen blijft de regeling ongewijzigd: een cao of het arbeidsreglement kan een doktersbriefje eisen.

Drie extra vakantiedagen

Staat de deur nu open voor misbruik? Zullen sommige werknemers dit als ‘drie extra vrije dagen’ beschouwen. Het juridisch antwoord daarop is duidelijk: de werkgever behoudt, zoals vandaag, het recht om een controlegeneesheer te sturen. Maar dat blijkt niet altijd het gewenste effect te hebben.

Misschien is de ervaring van een groeiend aantal werkgevers wel belangrijk. In sommige bedrijven is een ziektebriefje, binnen een welomschreven kader, al enige tijd geen vereiste meer. Vaak gaat het om de eerste ziektedag, voor een beperkt aantal dagen per jaar. Net als in de nieuwe wetgeving dus. En zet de onderneming tegelijk ook in op een breder verzuimbeleid. Met bijvoorbeeld open communicatie met de zieke werknemer.

Wat blijkt? Het kortdurend verzuim is in die bedrijven niet per se hoger dan in andere ondernemingen. Het steeg niet plots toen de teugels wat minder strak werden gehouden. De meeste werknemers blijken gewoon te deugen.

Over deze gastauteur

Geert Vermeir is Manager Juridisch Kenniscentrum bij SD Worx.