Op de Belgische arbeidsmarkt blijft de langetermijntrend van langdurig absenteïsme stijgend. Ondanks een lichte daling in 2022 was dagelijks 3,18 procent van de werknemers al langer dan een jaar ziek thuis, wat nog altijd hoger is dan de 3,01 procent in 2019.
Uit een onderzoek van Securex op basis van salarisgegevens van ruim 200.000 werknemers in België, blijkt ook dat zowel het korte ziektepercentage als de ziektefrequentie historisch hoog zijn.
Langdurig absenteïsme betreft werknemers die langer dan een jaar ziek of door een privé-ongeval thuis zijn, terwijl middellang absenteïsme gaat over afwezigheid van het werk tussen een maand en een jaar wegens ziekte of privé-ongeval. Bij kort absenteïsme zijn werknemers minder dan een maand ziek of door een privé-ongeval thuis.
Uit het onderzoek van Securex blijkt dat de langetermijntrend van absenteïsmecijfers stijgend is.
Elisabeth Van Steendam, manager wellbeing bij Securex, legt uit: "Ondanks de stijgende inflatie in 2022 kregen werkgevers na de coronacrisis vermoedelijk opnieuw meer ruimte voor re-integratie-initiatieven. Er kwamen ook wetswijzigingen en de verplichte responsabiliseringsbijdrage voor werkgevers met te veel werknemers in invaliditeit (langer dan een jaar afwezig door ziekte) als stimulans voor werkgevers om nog meer in te zetten op re-integratie. De focus moet eerst en vooral liggen op preventie en re-integratie, in het belang van de werknemer en de werkgever die zo extra bijdragen kan vermijden."
Tussen 2019 en 2022 steeg het percentage afwezigheidsdagen dat medische controleartsen toewijzen aan psychische problemen aanzienlijk, van 27,6 procent naar 32,7 procent (+18,5 procent). Dit ligt in lijn met de resultaten van een eerder onderzoek van Securex en KU Leuven, waarin een scherpe toename van het burn-outrisico vastgesteld werd. Hieruit bleek ook dat vooral jonge werknemers een hoger risico lopen, terwijl het risico op burn-out afneemt naarmate men ouder wordt. Psychische aandoeningen leiden vaak tot langere afwezigheid van het werk, zoals bij burn-out. Ook de gevolgen van long covid in de nasleep van de coronajaren 2020 en 2021 spelen hier een rol.
Heidi Verlinden, research projectmanager bij Securex, zegt: "Tijdens de coronajaren hebben veel werknemers geproefd van meer autonomie dankzij het telewerken. Wanneer ze terugkeren naar de werkvloer, kan de motivatie aanzienlijk afnemen, vooral als ze opnieuw te maken krijgen met een toxische leider of bedrijfscultuur. En dat verhoogt dan weer het risico op burn-out. Deze toename in afwezigheden door psychische problemen belooft weinig goeds voor langdurig absenteïsme op de lange termijn. Werknemers met dit soort klachten zijn vaak langer thuis, wat hun re-integratie des te uitdagender maakt."
Het percentage werknemers dat langer dan een jaar ziek is, neemt toe met de leeftijd. Het aandeel niet-gewerkte dagen stijgt van 0,09 procent bij jonge twintigers tot 2,32 procent bij jonge veertigers en zelfs 12,63 procent bij jonge zestigers. Dit is voornamelijk te wijten aan een groter fysiek risico, natuurlijke slijtage van het lichaam (botten, spieren en gewrichten) en medische problemen die vaker voorkomen op oudere leeftijd (kanker, hart- en vaatziekten).
Arbeiders hebben door de fysieke aard van hun werk ook een meer dan dubbel zo hoog ziektepercentage in vergelijking met bedienden (4,71 procent versus 2,12 procent). Een hoger risico op burn-out bij arbeiders dan bij kaderleden (als deel van de groep bedienden) speelt hierbij ook een rol.
Daarnaast betekent meer anciënniteit een hoger risico om langer dan een jaar uit te vallen door ziekte. Langer bij dezelfde werkgever werken, is zelfs bepalender voor het risico dan leeftijd. Zo werkt een grote groep van de 55-plussers maximaal twee jaar bij zijn werkgever (28 procent) met een lang ziektepercentage dat nauwelijks hoger ligt dan dat van een dertiger (1,70 procent versus 1,64 procent). Een 55-plusser die al 21 jaar of langer bij dezelfde werkgever werkt, heeft een ziektepercentage van 12,64 procent.
De kans op langdurige afwezigheid door ziekte op het werk neemt toe bij een combinatie van risicofactoren.
Dit onderstreept het belang van preventieve maatregelen, volgens Elisabeth Van Steendam bij Securex: “Het is in ieders belang om preventief te werken. Dit kan door de voornaamste oorzaken van burn-out in de eigen organisatie aan te pakken, zoals emotionele werkbelasting, rolconflicten en werkintensiteit. Door de invloed van anciënniteit op absenteïsme is het belangrijk om jobcrafting te bevorderen voor zowel oudere als jongere werknemers, want werkbaar werk moet er zijn op elke leeftijd. Voor sommige werknemers kan veranderen van job zelfs de beste oplossing zijn om de goesting opnieuw een boost te geven!
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
