Wanneer ben je officieel een ouwe zak?

Dat is de titel van het nieuwe boek van Japke-d. Bouma. De Nederlandse columniste voor NRC omschrijft zichzelf op LinkedIn als goeroe, rockstar en kantooramazone. Haar nieuwe boek is een verzameling humoristische en prikkelende columns over verschillende generaties op het werk, technologie, werkrelaties en -cultuur. “Hr neemt het generatiedenken te serieus.”

Japke-d. Bouma bespeelt op een ironische manier de spanning tussen de wens om als werknemer bij te blijven en de angst om irrelevant te worden, vooral voor oudere generaties. Ze kijkt kritisch naar het fenomeen van een leven lang leren en peperdure leiderschapscursussen. “Je leert meer over leiderschap wanneer je een week voor de klas gaat staan.”

Wat inspireerde je om dit boek te schrijven?

Japke-d. Bouma: “Ik schrijf mijn columns als een typetje dat uitvergroot en overdrijft. Maar na mijn vijftigste verjaardag merk ik dat veel van mijn privépersoon ook in het boek zit vervat. Logisch want ik word ouder en heb meer meegemaakt dan twaalf jaar geleden toen ik met de column begon. Als columnist overdrijf ik of leg ik er soms een onnozel laagje over of maak ik een understatement om mijn boodschap scherp en helder te maken.”

Geloof je in generatiemanagement?

Japke-d. Bouma: “In Nederland zijn generaties uitgegroeid tot een actueel onderwerp op de werkvloer. Dat is de reden voor de keuze van de titel van het boek. Voor het eerst werken vier generaties tegelijkertijd samen. Oudere werknemers zijn langer professioneel actief. Jongeren studeren wat vroeger af want hier in Nederland is de tijd van de onuitputtelijke studiebeurs voorbij. Die diversiteit aan leeftijden maakt dat je je vragen stelt over hoe je ermee omgaat. Want diversiteit gaat niet alleen over gender, achtergrond en huidskleur, maar ook over leeftijd. Er is nog veel leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt.”

Welke rol zie je voor hr?

Japke-d. Bouma: “Hr, dat is gewoon personeelszaken (lacht). Ik vind die term ‘hr’ altijd nodeloze interessantdoenerij. Maar goed, ze hebben harde noten te kraken. Bijvoorbeeld over die leeftijdsdiscriminatie of vooroordelen over mensen met beperkingen, mensen met ADHD of andere vormen van neurodiversiteit. Hr-professionals en managers hebben van nature de neiging om kandidaten aan te werven die op hen lijken of aansluiten bij de norm. Het generatiedenken nemen ze vaak te serieus. Bijvoorbeeld de overtuiging dat alle jonge mensen laat komen, zingeving belangrijk vinden of het moeilijk hebben met kritiek. Die stereotiepe beelden gelden niet voor alle leden van een generatie. Sommige babyboomers lijken wel Gen Z of omgekeerd. Er zijn talrijke andere factoren die iemands identiteit vormen: leeftijd, opvoeding, levensovertuiging, geslacht, geboorteplaats enzovoort. Maar je moet de vooroordelen wel durven benoemen. Hr zoekt vaak houvast en een uniforme aanpak. Helaas, het is veel ingewikkelder dan dat.”

Wat adviseer je aan vijftigers?

Japke-d. Bouma: “Blijf in elk geval in gesprek met jongere collega’s. Vraag wat hen bezig houdt. Ga zeker niet de hele tijd over jezelf praten en anekdotes opdissen. Het verleden oprakelen: dat is zo ergerlijk. Jouw idee over hoe je de zaken al dertig jaar doet, is niet zaligmakend. Er zijn intussen andere manieren waarvoor je je kan openstellen. Sla dus wat meer de brug en sta open voor elkaar. Weet ook dat jongeren het doodeng vinden om in gesprek te gaan met die boomer: voor je het beseft, vertelt die een ellenlang verhaal over vroeger.”