In zijn nieuwste boek ‘Iedereen aan ’t werk’ maakt arbeidsmarktexpert Jan Denys een bilan op van de arbeidsmarktontwikkelingen van de voorbije decennia. Hij is optimistisch voor de toekomst. De volledige tewerkstelling ligt in het vizier. “Als de productiviteit blijft stijgen met behulp van artificiële intelligentie, ben ik er niet tegen om de collectieve arbeidsduur te verminderen.”
“Intellectueel vind ik het niet spannend om vooruit te kijken”, zegt Jan Denys, toekomstvoorspellers kunnen gelijk wat beweren zonder er op afgerekend te worden.” Daarom verkiest hij een terugblik en overschouwt hij de patronen over een langere periode. “Het is een tegendraads boek, dat niet meegaat met de snel verspringende trends en hypes.”
Jan Denys: “In grote delen van de Europese Unie hebben we quasi volledige tewerkstelling bereikt. Ongeveer 80 procent van de beroepsbevolking is werkt. De werkloosheid bedraagt drie tot vier procent. In Vlaanderen staan we dicht bij die streefcijfers. Brussel en Wallonië hebben nog een weg af te leggen. Opvallend: de nieuwe Europese Commissie heeft voor het eerst geen eurocommissaris van werk meer. In een context van volledige tewerkstelling verschuift de focus van jobs naar upskilling en reskilling, van krimpende naar expansieve sectoren. In de commissie ligt het zwaartepunt op vlak van werk nu bij domeinen zoals innovatie, opleiding, onderwijs en economische investeringen.”
Jan Denys: “De vraag hoe de productiviteit te verhogen bij volledige tewerkstelling is nog onvoldoende diep doorgedrongen. Een voorbeeld: Vlaanderen telt in verhouding meer leerkrachten dan in het buitenland. Terwijl er een lerarentekort heerst. We zetten leerkrachten met andere woorden niet efficiënt genoeg in. Ik ben daarom kritisch t.a.v. arbeidsmigratie. Arbeidsbesparende technologie gaat ons daarentegen wel helpen om productiever te zijn.”
Jan Denys: “We hoeven sowieso geen laaggekwalificeerde arbeidskrachten te laten instromen. Via systemen zoals gezinshereniging komen kortgeschoolde mensen nu al naar ons land. Ik ben wel een voorstander van tijdelijke arbeidsmigratie onder de vorm van detachering uit het buitenland. Dat helpt sectoren zoals de bouw vooruit. Hooggeschoolden die met hun competenties het verschil maken en buitenlandse studenten aan onze universiteiten kunnen wel een meerwaarde betekenen.”
Jan Denys: “De vrees voor technologie die jobs vernietigt, is van alle tijden. Maar het is altijd een onterechte vrees gebleken. Het gaat over een fundamentele vooringenomenheid: we zijn beter in het voorspellen van jobs die zullen verdwijnen dan in het bedenken van de jobs die er zullen ontstaan. Onze verbeelding is niet sterk genoeg. AI levert meer jobcreatie dan jobdestructie op. AI zorgt voor productievere banen. Dat zal ons meer vrije tijd bezorgen. Als de productiviteit blijft toenemen, ben ik er niet tegen om de collectieve arbeidsduur te verminderen.”
Jan Denys: “In sectoren als IT waar je efficiëntiewinsten kan boeken met AI, is dat een mogelijkheid. Maar ik stel me vragen. Als de overheid zou overschakelen naar een vierdagenwerkweek, dan zou iedereen de mond vol hebben over de huidige inefficiëntie. En uiteraard zal hr de vierdagenwerkweek niet verdedigen wanneer er nu al een tekort aan arbeidskrachten is.”
Jan Denys: “Michel Hanssene was minister in 1985. Hij verwezenlijkte na de crisissen een omslag in het arbeidsmarktbeleid. Hij durfde experimenteren met arbeidstijden en introduceerde de loopbaanonderbreking. De sociale partners gingen onder zijn bewind opnieuw rond de tafel zitten. Hij heeft ook de PWA’s (plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen, red.) opgericht die je als de voorloper mag beschouwen van de dienstencheques. Die laatste vind ik de meest succesvolle arbeidsmaatregel van de laatste decennia. In Vlaanderen moeten we anno 2024 resoluut durven mikken op een tewerkstellingsgraad van 80 procent. Dat kan door inactieve personen in ziekte en invaliditeit opnieuw te activeren. Op federaal niveau kunnen we door samen te werken met de regio’s vaart brengen in de activering. Het is alvast de ambitie van de nieuwe Waalse regering om de tewerkstellingsgraad met vijf procentpunten op te trekken deze legislatuur.”
Het nieuwe boek ‘Iedereen aan ’t werk’ van Jan Denys verschijnt op 25 september 2024 bij Uitgeverij Ertsberg.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
