Vanaf maandag 21 november treedt de voltijdse vierdagenwerkweek officieel in voege in België. Een vierde (25,7 procent) van de Belgische werkgevers acht dit systeem vandaag onmogelijk toepasbaar in hun onderneming. Meer dan de helft (52,2 procent) van wie aanvragen zoud weigeren, doet dat voor functies die vijf werkdagen permanentie vereisen.
Dat blijkt uit een recente werkgeversbevraging van partner in tewerkstelling en ondernemerschap Securex.
De wet rond de voltijdse vierdaagse werkweek verscheen op 10 november 2022 in het Staatsblad en treedt dus de facto in werking op maandag 21 november. Vanaf dan kunnen werknemers vrijwillig hun werkgever verzoeken om een voltijdse week in vier dagen uit te oefenen. Werkgevers zijn hierbij niet verplicht om hierop in te gaan, mits ze gemotiveerd weigeren.
Een recente bevraging van Securex bij 1.340 werkgevers in België toont aan dat deze de algemene toepasbaarheid van een voltijdse vierdagenweek laag inschatten. Volgens een op de vier Belgische werkgevers (25,7%) is de vierdaagse werkweek onmogelijk algemeen toepasbaar in hun bedrijf, in Wallonië loopt dit op tot 30,5%. Volgens bijna acht op de tien werkgevers in Vlaanderen zou dit moeilijk tot onmogelijk zijn. In Wallonië vindt 30,5% van de werkgevers het systeem onmogelijk toepasbaar; bij kleine ondernemingen tot 9 werknemers loopt dit cijfer op tot ruim 1 op de 3 (34,4%).
Vooral ondernemingen actief in de sectoren productie, horeca of retail zien problemen. 29,1 procent acht vierdagenweek onmogelijk toepasbaar; in andere sectoren is dat 23,9%.
Werkgevers geven als belangrijkste redenen om een aanvraag te weigeren aan dat specifieke functies vijf werkdagen permanentie vereisen (52,2%) en een te grote impact op de bedrijfs-, afdelings- of teamactiviteit (42,5%).
Werkgevers vinden het duidelijk moeilijk om in te schatten waaraan ze zich mogen verwachten. drie op de tien (30,7%) geeft aan geen idee te hebben van de mate waarin hun medewerkers een aanvraag voor een voltijdse vierdagenweek zullen indienen. Veel werkgevers verwachten geen lawine van aanvragen. Zo meent 46,1% dat maar 10% van hun medewerkers effectief een aanvraag zal doen. 13% van de werkgevers zou vervolgens geen aanvragen voor een voltijdse vierdagenweek weigeren.
Over de impact die het systeem zal hebben op wie erin stapt, heerst duidelijk verdeeldheid. De helft van de werkgevers denkt dat dit nieuwe werkregime het welzijn van de werknemers in kwestie positief zal beïnvloeden, terwijl 23,3% schat dat de impact op het welzijn negatief zal zijn.
De meningen over wat een voltijdse vierdagenwerkweek zal doen met de productiviteit van medewerkers die in het systeem stappen, liggen zowaar nog meer uiteen. 31,6% werkgevers gelooft dat het positieve impact zal hebben op de productiviteit van de werknemer, maar 35,7% verwacht een negatieve impact.
Professor arbeidseconomie Stijn Baert leerde uit een recente bevraging van UGent @ Work onder Vlaamse werknemers dat 37% van de voltijdse krachten zich wel ziet te werken in de vierdaagse werkweek. Ze verwachten een betere privé-werkbalans, meer contact met vrienden en familie en betere ontspanning. “Dat werkgevers minder aanvragen verwachten, kan samengaan met hun vrees voor een lagere productiviteit. Effectief, er zijn studies die concentratieproblemen en vermoeidheid doen verwachten. Net omdat deze internationale literatuur voorlopig verschillende kanten uitschiet, bieden we werkgevers aan om de impact op het welzijn van deze concrete Belgische maatregel bij hun medewerkers gratis te laten evalueren door UGent @ Work.”
Elisabeth Van Steendam, manager wellbeing Securex, waarschuwt voor mogelijke valkuilen: “Dit is geen oplossing voor werknemers die zich nu al niet goed voelen in hun job. Het probleem verlegt zich dan gewoon naar vier extra lange dagen, die waarschijnlijk nog meer recuperatietijd zullen vereisen. De natuurlijke behoefte aan herstel verschilt ook van persoon tot persoon. Voldoende fysieke en mentale rust inbouwen, elk volgens zijn eigen behoeften, is altijd een absolute must voor het welzijn en de productiviteit van een werknemer. De impact van langere werkdagen op brein en lichaam mogen we niet onderschatten, zowel bij arbeiders als bedienden.”
Elke werknemer in de privésector die voltijds werkt, kan een aanvraag indienen voor het nieuwe systeem. Werkgevers hebben op hun beurt het recht om aanvragen gemotiveerd te weigeren.
Wanneer de werkgever een aanvraag van een werknemer aanvaardt, kan die werknemer gedurende zes maanden zijn voltijds werkschema presteren op vier dagen. Vervolgens kan deze periode altijd opnieuw verlengd worden.
Werkgevers die het systeem invoeren, moeten dit afhankelijk van de werkduur invoeren in een ondernemings-cao of wijziging van het arbeidsreglement. Pas daarna kunnen werknemers instappen in de nieuwe regeling, die in een officiële overeenkomst vastgelegd wordt.
Een aanvraag indienen voor een voltijdse vierdagenwerkweek is ten slotte geen geldige reden voor ontslag en op de dagen dat de werknemer niet werkt, zijn vrijwillige overuren niet toegelaten.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
