Hoe vaak gebeurt het nog dat een leidinggevende zonder onderbrekingen een gesprek kan voeren met een medewerker? Zonder de verleiding om de telefoon te checken? Mindfulness leert ons aanwezig te zijn in het moment, waardoor medewerkers zich werkelijk gezien en gewaardeerd kunnen voelen. In een wereld waar veel verwacht wordt van leiderschap en ‘het vat’ vol kan zitten door digitale afleidingen en multitasking, wordt gerichte aandacht een cruciale vaardigheid voor leiders.
Onze hersenen functioneren als voorspellingsmachines, wat betekent dat onze percepties vaak gekleurd zijn door eerdere ervaringen. Dit kan leiden tot vertekende waarnemingen van onze omgeving en van onze medewerkers. Mindfulness kan ons kan helpen om deze automatische patronen te doorbreken. Neuroplasticiteit, het vermogen van de hersenen om zich aan te passen, biedt ons de kans om onze aandacht, focus en emotionele intelligentie te versterken.
Mindfulness, vaak gezien als een oplossing voor werkdruk, krijgt echter steeds meer kritiek vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines. Veelal wordt betoogd dat mindfulnessprogramma’s zich richten op de aanpassing van de werknemer, terwijl ziekmakende structurele werkomstandigheden onaangetast blijven. Een grootschalige studie van William Fleming aan het Wellbeing Research Centre van de Universiteit van Oxford onder 46.000 werknemers toont aan dat deelname aan mindfulnessprogramma’s niet significant bijdraagt aan welzijnsindicatoren in vergelijking met niet-deelnemers. Dit sluit aan bij de bekende job demands-resources-theorie, die stelt dat welzijnsbevorderende programma’s effectiever zijn wanneer ze niet alleen focussen op individuele copingmechanismen, maar ook de werkomstandigheden zelf verbeteren. Structurele aanpassingen, zoals het herstructureren van taken en het bevorderen van sociale interactie, blijken effectiever te zijn voor het welzijn van werknemers dan mindfulnessprogramma’s alleen.
Ondanks deze kritische noot betekent het niet dat mindfulness geen waarde heeft, vooral niet op het niveau van leiderschap. Mindful leiderschap biedt relevante voordelen voor de persoonlijke ontwikkeling van leiders en hun effectiviteit op de werkvloer. Het gaat om het creëren van mentale en emotionele ruimte, waardoor leiders bewust en kalm kunnen reageren in stressvolle situaties in plaats van vanuit automatische reflexen te handelen. Een mindful leider straalt aanwezigheid uit, wat de kwaliteit van interacties met medewerkers aanzienlijk verhoogt. Deze leiders zijn beter in staat om met focus en mededogen te luisteren en effectiever en respectvoller te communiceren.
De voordelen van mindful leiderschap zijn talrijk: het verbetert besluitvorming, helder denken en bevordert een positieve werkomgeving. Daarnaast helpt mindfulness leiders om zich bewust te worden van hun eigen gedachten, emoties en fysieke sensaties, wat leidt tot betere zelfregulatie en minder emotionele uitputting. Er is empirische ondersteuning voor de positieve gedragingen die met mindful leiderschap zijn verbonden.
Het belang van mindfulness in leiderschap is duidelijk, maar erken ook dat mindfulness slechts een onderdeel is van een bredere strategie. Een succesvolle integratie van mindfulness in leiderschapsstijlen dien je te combineren met structurele organisatorische aanpassingen die het welzijn en de prestaties van werknemers bevorderen. Beschouw mindfulnessprogramma’s als één van de tools in het bredere kader van people en performance management. Door deze combinatie kunnen leiders niet alleen hun eigen effectiviteit vergroten, maar ook een positieve impact hebben op hun teams en organisaties.
Gastauteur: Mieke Audenaert, Associate Professor People Management UGent, auteur van de boeken 'Leiders Doen Groeien: op weg naar mindful leiderschap' en 'How to Grow as a People Manager'.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
