In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Werkgeluk.
HRMagazine zet nog eens de spotlights op ons werkgeluk. Niet omdat we collectief ongelukkig zijn, maar omdat er doorheen de jaren veel luchtkastelen rond werkgeluk zijn gebouwd. En dus is het hoog tijd voor een naaldje hier en daar.
Het is misschien niet altijd van harte, maar hr staat wel degelijk aan de kant van de business. U weet wel, die welstellende aandeelhouders die hun miljoenen riskeren omdat ze in ons product of dienst geloven. Mocht onze zaak ooit op de fles gaan, vinden wij na enkele weken betaalde werkloosheid wel weer een andere job. De bankrekening van de aandeelhouders daarentegen heeft waarschijnlijk langer nodig om te herstellen. Het is dus best oké dat onze aandeelhouders wat meer verdienen met hun dividenden dan op een spaarboekje. Ook al ziet de PvdA dat anders.
Deze gedachtegang staat te boek als de bedrijfseconomische kijk op hr, waarin de efficiëntie van het productieproces centraal staat. Machines worden dan zo geplaatst dat ze maximaal rendement genereren, ook al leidt dat sobere werkstations. Je hebt dan misschien geen zee van ruimte, maar wel genoeg om behoorlijk je job te doen. Je kunt misschien niet praten met je collega’s, maar praten is ook niet nodig om je taken uit te voeren.
In het bedrijfseconomische perspectief worden investeringen dus nauwkeurig uitgezet tegenover de opbrengst die ze zouden genereren. Stel je voor dat het isolement tijdens de werkuren zou leiden tot een lagere productiviteit (saaiheid veroorzaakt luiheid) of tot een hoog verloop. Dat zou de productiviteit begrenzen. In dat geval kan het management overwegen om de machines te herschikken zodat de werknemers dichter bij elkaar staan of om hoofdtelefoons met een radiosysteem aan te kopen.
Je kunt dan bloemen gooien over hoe goed de onderneming inzet op werkgeluk, maar de realiteit is dat werkgeluk hier eerder een middel tot een doel is dan een doel op zich. Stel je voor dat de werknemers het inderdaad fijn hadden gevonden om met elkaar te praten tijdens het werk, maar dat ze dat zelf al compenseren door na de werkuren met elkaar te sporten. Het isolement leidt dan niet tot een lagere productiviteit of een hoger verloop. De investering in hoofdtelefoons zou nog altijd het werkgeluk verhogen, maar wordt afgekeurd omdat de extra kost niet leidt tot extra rendement. Dat verklaart meteen ook waarom vakbonden soms meer durven te vragen voor hun leden dan hr aan deze werknemers wou geven.
Het bedrijfseconomisch perspectief benadrukt ook dat het uitgespaarde geld niet alleen gebruikt kan worden voor een hoger dividend, maar ook voor investeringen die de organisatie doen groeien. Hierbij zullen perceptieverschillen de rekening maken. Wie het bedrijf ziet als een uitperser die op alle kleintjes let, ziet de groeiende organisatie als een pletwals die verder raast. Wie het bedrijf daarentegen ziet als een goede huisvader die geen geld verkwist, ziet in de groei nog meer organisatie om van te houden.
De krappe arbeidsmarkt, de automatiseringsdrift en de internationale divergenties in energieprijzen en subsidies zetten druk op onze bedrijven om te delokaliseren. Onze productiviteit moet daarom een competitief voordeel blijven en werkgeluk zal zeker meebouwen aan die productiviteit. Tot het geld bepaalt waar het werkgeluk plafonneert en de productiviteit verder groeit.
Ralf Caers is professor HRM aan de KU Leuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Université Saint Louis en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
