Deconnecteren na de werkdag gaat een pak moeilijker op specifieke dagen, met name na dagen met hoge werkbelasting en weinig jobcontrole. Conclusie: vermijd werkpieken en geef voldoende jobcontrole, al moet dat laatste op de juiste manier gebeuren.
Dat concluderen professor Els Clays en postdoctoraal onderzoeker Larissa Bolliger (vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg) uit het STRAW (STRess At Work)-project.
Ze hebben daarvoor samengewerkt met Sloveense computerwetenschappers om stress te onderzoeken in de werkomgeving van mensen. Concreet gebruikten 55 kantoorwerkers uit de academische sector een gebruiksvriendelijke smartphone-applicatie. Die stuurde hen tijdens het werk ongeveer om het anderhalf uur een korte vragenlijst over hun werkbeleving en stresservaringen. Na het werk kregen de deelnemers dagelijks een iets langere vragenlijst met ongeveer 40 items voorgelegd.
Deze dagboekregistraties leerden de onderzoekers dat deelnemers meer problemen hadden met werk-privé-interferentie
Maar de invloed van jobcontrole op de werk-privébalans was niet eenduidig.
Meer jobcontrole vermindert wel de negatieve inmenging van het privéleven in het werk, maar diezelfde jobcontrole veroorzaakt meer interferentie in de andere richting, namelijk van het werk naar de privésfeer.
Autonomie kan dus helpen om werk en privé in balans te brengen, maar verhoogt het risico dat de betrokkene onvoldoende grenzen stelt.
Naast de werk-privébalans, bestudeerden de onderzoekers ook het dagelijkse herstelproces, namelijk de mate waarin werknemers na het werk ontspannen en mentaal loskoppelen van het werk.
Op dagen met hoge werkbelasting en weinig jobcontrole waren werknemers minder goed in staat om 's avonds te ontspannen of mentaal los te koppelen van het werk. Nochtans is dit herstelproces cruciaal om de negatieve effecten van stress op de gezondheid tegen te gaan en uitputting op de lange termijn te voorkomen.
Het onderzoek ging ook over de mate van betrokkenheid op het werk. Betrokken werknemers gaan enthousiast op in hun werk en voelen zich ermee verbonden. Dit zorgt niet alleen voor meer voldoening, maar maakt werknemers ook productiever.
Aan de ene kant bleek dat werknemers die de vorige dag meer controle hadden kunnen uitoefenen een hogere betrokkenheid vertoonden. Anderzijds resulteerde een hoge werkbelasting in combinatie met weinig controle in een lagere betrokkenheid de dag erna.
Een belangrijke aanbeveling is dan ook om de dagelijkse taakbelasting bij jezelf of je werknemers goed in de gaten te houden en te voorkomen dat deze te hoog wordt of te vaak pieken vertoont. Daarnaast is het essentieel om jobcontrole te bevorderen. Zorg ervoor dat werknemers beslissingen kunnen nemen en hun vaardigheden kunnen ontwikkelen in hun functie. Het is belangrijk om deze aspecten in balans te houden.
In stressvolle omgevingen – zoals de academische wereld die we in deze studie onderzochten – is er vaak veel autonomie, maar dit kan een tweesnijdend zwaard zijn. Als er veel ruimte is om je werk zelf in te delen, maar de takenlijst nooit echt eindigt, loop je het risico telkens weer overuren te maken en uiteindelijk uitgeput te raken.
Daarom is het belangrijk om werknemers te ondersteunen bij het stellen van grenzen en het bepalen van prioriteiten. Zorg voor een gezonde werk-privébalans in de organisatie door bijvoorbeeld afspraken te maken over werktijden of communicatie buiten werktijden.
De resultaten van het STRAW-project hebben in eerste instantie betrekking op de academische werkcontext, waarvan steeds meer onderzoek aantoont dat het een bijzonder stressvolle omgeving is omwille van onder andere de hoge publicatiedruk, stijgende aantallen studenten en afnemende onderzoeksmiddelen. Ondanks de specifieke omstandigheden van deze setting is het waarschijnlijk dat de bevindingen ook relevant zijn voor hoogopgeleide kenniswerkers in andere sectoren.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
