Column – Alle leiderschapsstijlen in de vuilbak (?)

Soms verschijnt er een studie die een heel onderzoeksveld door elkaar kan schudden. Dat vind ik persoonlijk de interessantste exemplaren. Ik hou ervan dat academici elkaar uitdagen en scherp in discussie gaan. Een beetje academic drama, om het zo te zeggen. Recent verscheen er weer zo’n studie over verschillende leiderschapsstijlen en hoe die – wie weet – misschien wel helemaal niet bestaan? Ik vind in ieder geval dat die studie wat meer aandacht verdient.

Om de zoveel tijd wordt er weer een nieuwe leiderschapsstijl geïntroduceerd. Er zijn een aantal voorbeelden die al langer meegaan – zoals transformationeel, dienend of authentiek leiderschap – maar veel vaker zijn nieuwe stijlen onderhevig aan trends. Denk maar aan activistisch leiderschap, empowering leiderschap, inclusief leiderschap of zelfs androgyn leiderschap. Bij veel nieuwe stijlen is het moeilijk te beargumenteren hoe ze verschillen van andere stijlen, maar toch wordt er een nieuwe term opgeplakt. Uitpakken met een nieuwe leiderschapsstijl vinden consultants natuurlijk geweldig. Dat wordt in onderzoek al langer in vraag gesteld, maar een nieuwe studie van o.a. Nathan Eva en Robert Liden zet die verschillende leiderschapsstijlen helemaal op de helling.

De onderzoekers gingen op zoek naar hoeveel toegevoegde waarde specifieke leiderschapsstijlen nu net bieden tegenover andere stijlen. Is die toegevoegde waarde te laag, dan kan je je afvragen of die leiderschapsstijl ook echt anders is dan alle andere. En dat bleek in die studie een probleem te zijn: de stijlen hebben meer gelijkenissen dan verschillen. De onderzoekers stelden ook vast dat die gemeenschappelijke ‘brok’ vooral bestond uit een goede leidinggevende-medewerker relatie. Met andere woorden: de ‘kern’ van veel leiderschapsstijlen komt neer op of je een goede relatie hebt met je medewerkers of niet. En of je leiderschap effectief is – welke ‘stijl’ je ook hanteert – zal ook grotendeels afhangen van de kwaliteit van die relaties.

Ik vind bovendien dat we eerlijk moeten zijn tegen onszelf: kunnen we ons wel echt volgens één stijl gedragen? Gedragen we ons als mens überhaupt altijd consistent? Of moeten we erkennen dat we niet altijd één stijl kunnen volgen, en dat dat misschien helemaal niet wenselijk is? Leiderschap is een concept dat leeft in the eye of the beholder. Eenzelfde leider wordt door één volger misschien als goede leider gezien, terwijl de ander hetzelfde leiderschapsgedrag minder effectief vindt. Als we inzetten op connecteren met mensen, op het bewerkstelligen van een duurzame en betekenisvolle relatie met medewerkers, dan komen we al een heel eind. Misschien is het tijd om leiderschapsstijlen in de vuilbak te gooien, en om opnieuw meer in te zetten op onze menselijkheid. Menselijk leiderschap, wat denk je? 😉