Het kleiner geheel. Chique dames uit Knokke.

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Chique dames uit Knokke.

Midden augustus laten twee klassedames uit Knokke zich tot een straatinterview verleiden. Hun boodschap is dat de standing in het Zoute behouden moet blijven. Als de journalist naar voorbeelden vraagt, refereren ze naar korte broeken en frigoboxen. De video gaat viraal en doet duizenden mensen samenspannen om met een frigobox naar Knokke te trekken.

Eerlijk, als groene puber ben ik op vakantie ook een keer in korte broek uit het hotelrestaurant gezet. Die schaamte doet me nog altijd ’s ochtends nadenken waar ik die dag naar binnen wil en of mijn kledij wel gepast is. Het kwam niet bij me op om in het restaurant amok te maken of een Facebookgroep op te starten.

De frigoboxwraak is een voorbeeld van afbraakcultuur. De wrekers posten hun verontwaardiging dat de gewone mens door het Zoute als minderwaardig wordt gezien, wat meteen rechtvaardigt dat ze de beleving van het Zoute dan ook mogen afbreken. Wie anders naar de dingen kijkt, ziet een bipolariteit waarin frigoboxtoeristen perfect oké zijn en de standing van het Zoute ook, maar gewoon niet samen. De wrekers zijn dan niet tekortgedaan, ze hebben gewoon een kort lontje en een gebrek aan aanpassingsvermogen.

Ook hr herkent dit gedrag. Organisaties die een sterke cultuur nastreven, met duidelijke normen en waarden, botsen wel eens op fricties. Bijvoorbeeld wanneer ze nieuwkomers aanwerven die nog geen perfecte fit hebben met de organisatie en dus niet helemaal aligneren met de waarden. Sommigen voelen daardoor wat frustratie, omdat ze dagelijks ietwat ander gedrag vertonen dan ze zouden willen. Om bij het voorbeeld van Knokke te blijven: ze hadden liever een frigobox meegenomen, maar reserveren een tafel in een restaurant omdat de standing dat verwacht. Anderen passen eerder creatief individualisme toe, waarbij ze zich alleen houden aan de waarden als het zichtbaar is. Of hoe ze een coupe bestellen op het terras, maar ergens langs de snelweg dineren uit de frigobox.

Gefrustreerden en creatieve individualisten integreren dus niet perfect, maar als de afstand tot hun eigen ideaal niet te groot wordt, kunnen ze vaak wel leven met de opgelegde context. Een groter probleem zijn de rebellen. Het zijn werknemers die de waarden van de organisatie niet onderschrijven en ze ook niet tonen. Ze lopen openlijk te koop met hun afwijkende mening en dwepen met hun eigen gelijk, waar ze rotsvast van overtuigd zijn. De idioten, dat zijn de anderen en het lijkt hen wel door God opgedragen om die anderen het licht te doen zien.

Hr heeft vaak niet veel tijd om in te grijpen. Als het niets doet, ziet iedereen die de waarden wel aanhangt dat ze niet verdedigd worden. En wat niet verdedigd wordt, is duidelijk niet meer belangrijk. Dat creëert een aanzuigeffect, waarbij gefrustreerden en creatieve individualisten zich aansluiten bij de rebellen. Wel iets doen, betekent vaak dat hr aan de rebellen de keuze laat om zich aan te passen of hen zal ontslaan.

De chique dames kregen alvast bijval van de schepen. Die benadrukte dat er vroeger al grote schermen gezet omdat moesten worden toeristen halfnaakt door het centrum flaneerden. Of dat de frigoboxwrekers kan bedaren is onzeker, maar wat ze ook doen, het Zoute is nog altijd oké. Laten we maar tolereren dat er een persoon-gemeente fit mag zijn, ook als je niet fit. En laten we het dan ook maar zo doen voor organisaties.

Ralf Caers is professor HRM aan de KU Leuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Université Saint Louis en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.