Het kleiner geheel. Het is oké om wit te zijn.

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Dilbert.

Wie in hr werkt, heeft vast wel eens een Dilbert-cartoon gebruikt om slides te pimpen. Maar sinds zondag 26 februari is het onduidelijk of dat in de toekomst nog met nieuwe cartoons kan gebeuren. Honderden kranten zetten de cartoon van Scott Adams stop nadat die fel reageerde op een onderzoek waarin amper 53 procent van de zwarte Amerikanen zei dat het oké is om wit te zijn. Her en der wordt het voorval gebruikt om aan te tonen wat er gebeurt met witte mannen die het opnemen voor het blanke ras en zich afzetten tegen de wokebeweging. Maar hier is meer aan de hand.

Laten we maar eens kijken naar dat onderzoek: een commerciële studie bij duizend Amerikanen. Dat zou zelfs in België een kleine sample zijn, laat staan voor de Verenigde Staten waar ze 30 keer zoveel inwoners tellen. Daarenboven blijkt maar 13 procent van de respondenten zwart te zijn, dus 130 mensen. Daarvan zijn er 10 'eerder niet akkoord’, 24 zijn ‘volledig niet akkoord’ en 27 respondenten twijfelen. Het gaat met andere woorden maar over 34 zwarte mensen die wit zijn niet oké vinden. Bovendien moet je weten dat de stelling ‘it’s ok to be white’ in 2017 misbruikt werd om haatreacties uit te lokken op sociale media en sindsdien geassocieerd wordt met groeperingen die dwepen met blanke suprematie. Het is dus best mogelijk dat de context meespeelde en dat het een meerwaarde geweest zou zijn om een kwalitatieve vervolgstudie aan het onderzoek te breien om de werkelijke beweegredenen van de respondenten te achterhalen.

Maar het moet Scott Adams hoog gezeten hebben. Hij gaf witte mensen de raad om weg te blijven bij zwarten en zei dat de situatie in de VS niet meer rechtgetrokken kon worden. Hij zei ook te geloven dat het niet langer steek hield om als een witte burger nog te proberen om zwarte burgers te helpen en dat hij het zelf ook niet meer zou doen. Dat is geen kritiek op 34 mensen in een dubieus onderzoek, maar een extrapolatie naar alle zwarte Amerikanen met stereotypering en een oproep tot rassenscheiding. Daar springt de samenwerking met de kranten en het is helemaal iets anders dan zeggen dat wit zijn wél oké is.

Heel wat leidinggevenden zullen vandaag blij zijn dat ze kunnen terugvallen op een sterk hr-departement. Want zij willen weten of zij om dringende reden kunnen ontslaan als een eigen witte werknemer zo’n uitspraak doet, of wanneer hij zonder iets te zeggen een t-shirt met dergelijke tekst draagt. En wat als een zwarte werknemer hetzelfde t-shirt draagt?

Maar los van het wettelijke kader is het ook een opportuniteit om in interactie te gaan met het personeel. Ten eerste met zij die het voor Adams opnemen. Welke argumenten heb je gebruikt om je mening te vormen? Waarom heb je andere argumenten niet gebruikt? Kende je alle feiten, en indien niet, zou je nu je mening herzien en in de toekomst op een andere manier informatie opzoeken? Had jij je op voorhand in de positie van je tegenstanders geplaatst en hun gevoelens en argumenten proberen te voorzien? Wat wilde je écht bereiken door dit op te werpen in de organisatie? Ten tweede moet hr het gesprek aangaan met werknemers die zich tegen Adams afzetten. Ook zij hebben een denkpatroon doorlopen en dezelfde vragen als hierboven kunnen ook hen baten. Misschien vinden voor- en tegenstanders nadien wel gemeenschappelijke grond in de noodzaak van een grondiger debat en onderzoek en omtrent de nadelen van zowel racisme als woke. En ten derde is er een grote, maar voor hr niet altijd prioritaire groep van werknemers die zwijgt, maar wel een mening heeft en de ruziënde partijen aan het werk heeft gezien met reacties die ook hen raken. Door met hen in gesprek te gaan, vermindert de kans op verborgen frustratie.

De Duitse muziekgroep Scorpions zong ooit dat we maar één wereld hebben en toch allemaal in een andere leven. Verander ‘wereld’ door ‘organisatie’ en u weet meteen wat u (niet) wil.

Ralf Caers is professor HRM aan de KU Leuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Université Saint Louis en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.