Week tegen pesten: 14,6 procent van de werknemers ervaart ernstig pestgedrag

Maar liefst 14,6 procent van de werknemers heeft de afgelopen zes maanden te maken gehad met pesten op de werkvloer. Dat blijkt uit een bevraging van IDEWE, externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, bij bijna tweeduizend Belgische werknemers. Vooral het achterhouden van informatie, roddels en uitsluiting komen vaak voor. “Extra aandacht voor respectvolle en verbindende communicatie en voor een snellere meldingsreflex bij problemen is noodzakelijk.”

De Vlaamse week tegen pesten start vandaag, vrijdag 2 februari. De werkvloer blijft niet gevrijwaard van pestgedrag. De top drie van pestgedrag bestaat uit het achterhouden van informatie waardoor werkinhoud wordt bemoeilijkt (10,1%), roddels (7,3%) en uitsluiting bij groepsactiviteiten of door collega’s (3,3%). Andere vormen zijn beledigingen (1,6%) en grappen en onaangename verrassingen (1,3%).

Het verschil tussen mannen en vrouwen die pesten ervaren, is nagenoeg verwaarloosbaar (15,3% versus 13,7%), alsook de leeftijd van werknemers (13,5% is jonger dan 45 jaar en 15,9% is ouder).

Psychologisch veilig werkklimaat

Het aandeel meldingen van ongewenst grensoverschrijdend gedrag, 17,8% van het totale aantal meldingen inzake psychosociaal welzijn, is sinds 2021 stabiel gebleven. IDEWE ziet wel een verschuiving in de verdeling van de soorten ongewenst gedrag. Het aantal meldingen inzake pesten op het werk daalt van 72% in 2021 naar 59% in 2023.

Hilde De Man, verantwoordelijke psychosociaal welzijn IDEWE: “We zien vooral een sterke toename van vormen van agressie. Psychisch geweld steeg van 9,6% in 2021 naar 18% in 2023 en fysiek geweld steeg van 4,4% in 2021 naar 6,6 % in 2023. De meldingen inzake ongewenst seksueel gedrag op het werk stegen van 10% in 2021 tot 12,4%. Meldingen rond discriminatie op de werkvloer nemen licht toe, van 3,8% in 2021 naar 4,7% vorig jaar. Mogelijke oorzaken? Meer prikkelbaarheid en minder verdraagzaamheid op de werkvloer, mogelijk omwille van verhoogde werkdruk met verhoogde stressreacties bijgevolg.”

Daarom vraagt IDEWE aandacht voor een psychologisch veilig werkklimaat, een basisvoorwaarde voor werknemerswelzijn en een dam tegen pesten. In een werkomgeving waarin roddels, verbale agressie of pesten frequent voorkomen zonder in te grijpen en waarin weinig ruimte is voor waardering en weinig begrip voor het maken van fouten, durven werknemers zichzelf niet meer te zijn. Dan voelen ze zich minder goed in hun vel, presteren ze slechter en zullen ze in veel gevallen zelfs uitvallen of uitstromen.

Pesten vermijden: drie hefbomen

Er zijn verschillende hefbomen bij het creëren van een veilig psychologisch werkklimaat en het streven naar meer mentaal welzijn:

• Persoonlijk contact onder collega’s is essentieel om goed samen te werken en daarbij ook elkaars grenzen te respecteren. De New Way of Working – minder aanwezig zijn op de werkvloer en meer telewerken – maakt dit moeilijker, dus het is belangrijk om extra aandacht te vestigen op initiatieven om verbinding te maken met elkaar.
• Hybride werken kan onbedoelde scheidingen binnen teams veroorzaken. Sommige teamleden komen na het werk graag samen, anderen zoeken deze interacties niet actief op, of sommige geven de voorkeur aan fysieke meetings terwijl anderen liever online afspreken. Dergelijke situaties kunnen resulteren in gevoelens van uitsluiting bij bepaalde individuen. Aandachtig zijn voor deze breuklijnen is belangrijk.
• Elkaar regelmatig zien en inzetten op verbindende communicatie is belangrijk om een positieve werkomgeving te creëren en uiteindelijk ook je organisatiedoelen te bereiken. Dit impliceert respect voor elkaars waarden, behoeften en een nultolerantie tegenover pestgedrag. Het is belangrijk dat werknemers zich veilig voelen zodat ze ook bepaalde zorgen kunnen uiten en bespreekbaar maken, en beseffen dat fouten maken deel uitmaakt van samenwerken. Kleine zaken tijdig bespreekbaar maken, voorkomt ook dat ze uitgroeien tot grote problemen.

Medewerkers die pestgedrag ervaren of opmerken, kunnen dit melden bij de vertrouwenspersoon, de interne en externe preventiedienst.

Bron: Onderzoek Idewe, afgenomen onder 1.908 Belgische werknemers, tot stand gekomen door gerichte selectie uit data van 2021-2023 waarbij sectoren even zwaar doorwegen, representatief voor leeftijd, geslacht en opleiding, taal, enzovoort.