Het kleiner geheel. Waarom Jef Colruyt beter zichzelf viert

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Jef Colruyt.

Midden juni kondigt Jef Colruyt aan dat hij het roer van Colruyt doorgeeft. Dat nieuws leidt meteen tot heel wat lof- en dankbetuigingen, wat zeker niet uitzonderlijk is bij werknemers die na vele jaren het bedrijf verlaten voor een nieuwe uitdaging of voor een welverdiend pensioen. En al zeker niet als je de aimabele ceo bent van een grote en bekende onderneming.

Hr heeft vaak een hand in die vieringen, bijvoorbeeld bij het uitsturen van het persbericht waar het de toon kan zetten en de inspiratie van de journalisten spekt. Zowat alle kranten reageren meteen op het nieuws met een overzicht van de loopbaan van Jef Colruyt en de grote verwezenlijkingen die hij op zijn palmares heeft staan. Misschien pikte hr intern ook in op de rage waarbij de collega’s iets leuk over de vertrekker in een boek schrijven of (wat hipper) op een online platform, zodat de vertrekker later nog eens kan lezen en voelen hoe succesvol de loopbaan is geweest. Iets met nostalgie enzo. Dat is allemaal fijn, en het is Jef Colruyt van harte gegund, maar de echte rol van hr ligt voor mij ergens anders.

Toen mijn ex-collega Simonne jaren geleden met pensioen ging, vroeg ik haar op voorhand wat ze verwachtte van haar viering. “Weet je, Ralf”, zei ze heel bewust, “bij dit soort van vieringen vertellen ze tien procent van wat je echt hebt gedaan. En als je goed opgevoed bent, dan zeg je dat het prachtig was en ga je daarna verder met je leven.” Het is me altijd bijgebleven, omdat de pensioenviering net zoals het boek enorm afhankelijk is van wat anderen doen. Het is hun perceptie die jouw loopbaan samenvat en dat kan wel eens uit de bocht gaan.

Onlangs woonde ik bijvoorbeeld een pensioenviering bij waar de spreker opende met: “Ik ben niet goed in dit soort vieringen, maar niemand anders wou het doen.” Als de gevierden naar dat ogenblik uitkeken alsof het de ultieme bekroning van hun loopbaan zou worden waar alle aanwezigen zouden horen wat zij allemaal betekend hebben, dan viel dat waarschijnlijk behoorlijk tegen.

Voor mij heeft hr de taak om de vertrekker het juiste perspectief te laten behouden, zowel voor de viering als achteraf. De les van Simonne is dat de zin en de meerwaarde van jouw loopbaan niet bepaald worden door wat anderen zagen, maar door wat jij weet dat je deed. Je hoort niet blij te worden van een laudatio of door in een boek te bladeren waarin anderen zeggen wat jij voor hen gedaan hebt. Het zijn korte geluksshots (oh, heb jij gezien dat ik dat deed?) die weelderig lijken, maar vaak ook erg oppervlakkig blijven. En sommige van die shots (oh, is dat alles wat jij van mij onthouden hebt?) zorgen nog voor een bad trip ook.

Wie door een boek wil bladeren om de weemoedigere momenten van het leven te pareren, schrijft beter zelf zijn boek. Een boek waarin staat wat jij voor anderen hebt gedaan en hoe jij je werk hebt aangepakt. Wat voor jou de hoogtepunten waren en hoe jij uit de valkuilen bent gekropen. Die inhoud is écht en doet ertoe, los van wie wat heeft gezien. Het is ook de onderliggende boodschap van het volgen van je eigen waarden in het leven en in het werk: als jij weet wat je deed en altijd dicht bij je eigen waarden bent gebleven, vind je zelfs in een ondankbare of blinde wereld het diepere geluk.

Ik heb er vertrouwen in dat het wel goed komt met die viering van Jef Colruyt. En ook met de viering die anderen voor hem hebben gepland.

Ralf Caers is professor HRM aan de KU Leuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Université Saint Louis en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.