Sinds de afschaffing van het ziektebriefje voor afwezigheden van één dag in grote bedrijven, krijg ik vaak de vraag: “Is er sprake van misbruik?” Een sterke stijging van eendagszieken doet veel werkgevers vermoeden dat werknemers het systeem uitbuiten. Maar zijn deze vermoedens gegrond?
De cijfers laten inderdaad een forse toename van eendagsafwezigheden zien, vooral onder arbeiders. Dit roept begrijpelijkerwijs vragen op. Maar betekent die stijging misbruik? Niet noodzakelijk. Er zijn belangrijke structurele factoren die deze cijfers verklaren. Arbeiders hebben vaak minder flexibiliteit in werkrooster en verlofregeling. Ze voeren fysiek zwaarder werk uit. Bovendien ervaren ze meer jobonzekerheid en micromanagement. Deze factoren leiden ertoe dat arbeiders vaker nood hebben aan herstelmomenten om burn-out te voorkomen. Dit kan leiden tot meer eendagsafwezigheden eens die mogelijkheid er is.
Misbruik kan voorkomen, maar het zou te eenvoudig zijn om de hele stijging in dat licht te zien. Vermoed je als werkgever dat er sprake is van misbruik? Analyseer eerst de cijfers. Vergelijk het gemiddelde aantal ziektemeldingen per werknemer met sectorgenoten of andere bedrijven, rekening houdend met de sociodemografische kenmerken. Merk je hogere cijfers op? Dat wijst vaak op structurele problemen in de eigen organisatie zoals een hoge werkdruk of gebrek aan flexibiliteit, en niet per se op moedwillig misbruik.
Preventieve en curatieve maatregelen zijn de eerste prioriteit. Werknemers die zich frequent ziek melden, ervaren dikwijls structurele problemen op het werk of thuis. Ga daarom het gesprek aan met werknemers die zich drie keer of vaker in een jaar ziek hebben gemeld. Niet om te beschuldigen, maar om zorgen te uiten over hun gezondheid en de impact op het team. Samen bespreken werkgever en werknemer de oorzaken van de afwezigheden en naar oplossingen zoeken, zoals flexibiliteit of ondersteuning.
Het beste evidence-based beleid combineert preventieve, curatieve en symptomatische maatregelen. Er is plaats voor medische controle, maar niet als eerste reflex. Het idee dat controle de oplossing is, kan leiden tot wantrouwen en een negatieve cultuur. We adviseren hierbij een transparante en objectieve drempel: bijvoorbeeld een controlearts inschakelen bij elke vierde ziektemelding in twaalf maanden. Dit zorgt voor duidelijkheid zonder de perceptie van geviseerde werknemers.
In plaats van repressief te reageren op de stijging van eendagszieken, is het belangrijk om te kijken naar de bredere context. De afschaffing van het ziektebriefje heeft misschien geleid tot meer ziektemeldingen, maar dit wijst niet noodzakelijk op misbruik. We moeten ons focussen op het creëren van een gezonde werkomgeving waar flexibiliteit en vertrouwen centraal staan, zodat absenteïsme op een duurzame manier kan worden aangepakt.
Gastauteur: Heidi Verlinden, research projectmanager Securex
Persbericht afschaffing ziektebriefje: https://press.securex.be/afgeschaft-ziektebriefje-eendagsafwezigheden-van-arbeiders-in-grote-bedrijven-stijgen-vier-keer-meer-dan-in-kleine-bedrijven
Persbericht burn-out: https://press.securex.be/burn-out-een-op-de-drie-belgische-arbeiders-in-risicozone
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
