Stilte op de werkvloer beïnvloedt stemgedrag

De afschaffing van de opkomstplicht heeft een onverwacht effect gehad: meer burgers blijven thuis en kiezen voor stilte boven actieve participatie in het democratisch proces. Dit fenomeen lijkt zich niet alleen in de samenleving te manifesteren, maar ook op de werkvloer. Recente bevindingen van Antwerp Management School en SD Worx tonen aan dat er een duidelijke link is tussen inspraak op het werk en het politieke vertrouwen van werknemers.

Zwijgers op de werkvloer

Uit het onderzoek blijkt dat 15 procent van de werkende Vlamingen zich profileert als ‘zwijgers’. Dit zijn werknemers die consequent aangeven zich niet uit te spreken, zelfs wanneer ze waardevolle ideeën hebben over hun werk. Daarnaast identificeert 40 procent van de werknemers zich als actief participerend: zij voelen zich gehoord en geven actief hun mening.

Professor Peggy De Prins aan de Antwerp Management School waarschuwt: “26 procent van de respondenten spreekt zich niet uit, zelfs niet wanneer ze goede ideeën hebben. Dit is een gemiste kans voor zowel de werknemer als de organisatie. Innovatiepotentieel blijft onbenut, en wat nog belangrijker is: dit kan ook gevolgen hebben op maatschappelijk vlak. Werknemers die zwijgen, scoren 3 op 10 voor politiek en democratisch vertrouwen.”

Inspraak versterkt democratie

Het onderzoek toont aan dat er een sterk verband bestaat tussen inspraak op de werkvloer en bredere democratische betrokkenheid. Werkomgevingen waar participatie en besluitvorming aangemoedigd worden, creëren een socialisatieproces dat ook het prodemocratisch gevoel in de samenleving versterkt. Daarentegen verzwakken autoritaire of polariserende werkomgevingen dit democratisch gevoel.

Radicale stemmen en employee silence

Werknemers die zich niet gehoord voelen op de werkvloer, blijken vaker een voorkeur te hebben voor extreme politieke partijen, zowel links als rechts. Werknemers met extreme of blanco stemvoorkeuren scoren beduidend lager op het gevoel ‘zichzelf te kunnen zijn’ en op ‘psychologische veiligheid’. Daarnaast vertonen ze vaker employee silence. Ze zullen zich minder snel uitspreken over een gevoelige kwestie

Het lijkt erop dat deze werknemers een hogere kans hebben om zich vervreemd te voelen, zowel op de werkplek, als binnen de ruimere maatschappij. Vlaamse werknemers met een blanco of extreme stemvoorkeur vertonen immers een lagere mate van algemeen politiek vertrouwen.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties

Volgens professor De Prins ligt hier een duidelijke verantwoordelijkheid voor werkgevers. “Bedrijven moeten niet alleen zakelijk, maar ook maatschappelijk bijdragen door prodemocratische attitudes te ontwikkelen. Dit betekent niet dat organisaties politieke standpunten moeten innemen, maar wel dat ze werknemers een stem geven op de werkvloer.”

Op de Vlaamse werkvloer is nog veel vooruitgang nodig. Veilige en constructieve feedback geven is geen sterkte. Arbeidsverhoudingen zijn vaak conflictgericht in plaats van op samenwerking gebaseerd. Veel onderwerpen blijven onbesproken en taboes overheersen.