Privacyverklaring

“Zorg voor een open dialoogcultuur en snelle meldingen van pestgedrag”

9 februari 2023
Tekst
Jo Cobbaut

Pesten blijft een factor op onze werkvloeren. Naargelang de bron, de bevraging en de omschrijving hebben 5,9 procent tot 14,2 procent van onze werknemers last van pestgedrag.

Volgens IDEWE heeft 5,9 procent van onze werknemers pestgedrag ervaren in de tweede helft van 2022. De externe dienst voor preventie en bescherming op het werk concludeert dat uit een risicoanalyse naar psychosociale aspecten bij 24.000 Belgische werknemers.

Die 5,9% is een lichte daling tegenover vorig jaar (6,4%). Het gaat om medewerkers die de laatste zes maanden van vorig jaar minstens wekelijks twee vormen van pestgedrag hebben ervaren. Dat cijfer ligt beduidend hoger bij mannen (8,1%) dan bij vrouwen (4,2%).

Pestgedrag sloeg daarbij op

  • werk/inspanningen niet naar waarde schatten (48,7% heeft er minstens af en toe last van),
  • informatie achterhouden (42,3%),
  • roddelen (41,4%),
  • herhaalde opmerkingen over fouten/vergissingen (25,8%),
  • vragen/pogingen om een gesprek te beginnen die beantwoord worden met stilte/vijandigheid (22,9%),
  • herhaalde opmerkingen over jezelf of je privéleven (18,8%),
  • uitsluiting (16,6%),
  • beledigingen (12,3%) en
  • onaangename grappen of verrassingen (9,1%).

Meer signalen

De conculega’s van Liantis bevroegen vorig jaar voor de derde keer 8.300 werknemers naar hun psychosociaal welzijn op de werkvloer. In 2022 zei opnieuw 14,2% – of 1 op de 7 bevraagde medewerkers – dat ze het afgelopen jaar geconfronteerd werden met pesterijen op het werk door collega’s of leidinggevenden. Dit onderzoek definieert ‘pesterijen’ niet, maar laat de inschatting aan de respondenten. Het aandeel blijft stabiel met de voorgaande jaren: 14,2% in 2021 en 14,6% in 2020.

“De vaststelling dat veel werknemers aangeven dat ze te maken hebben met pesterijen, kan zeker ook te maken hebben met het feit dat mensen zulke zaken sneller rapporteren. We merken dat medewerkers – gelukkig – beter en sneller hun weg vinden als ze zich niet oké voelen”, vertelt Evy Sadicaris, experte psychosociaal welzijn bij Liantis. “Wat als pesten ervaren wordt, is voor iedereen verschillend. Het is dus belangrijk dat mensen signaleren aan collega’s of leidinggevenden wanneer iets voor hen grensoverschrijdend is.”

Psychologisch veilig werkklimaat

Hilde De Man, verantwoordelijke psychosociaal welzijn bij IDEWE, stelde dus eerder een lichte daling vast, ook in het aandeel van pesten binnen alle meldingen van ongewenst grensoverschrijdend gedrag (van 72% in 2021 naar 62% in 2022).

Maar zij ziet in de meldingen een hoger aandeel van psychisch geweld (van 9,6% naar 17,5%) en discriminatie (van 3,8% naar 5,8%).

IDEWE pleit dan ook voor een veilig psychologisch werkklimaat dat fenomenen ontmoedigt zoals roepen, verbale agressie of pesten. Een veilig werkklimaat toont daarentegen des te meer waardering/erkenning en heeft begrip voor wie fouten maakt.

Belgische aard

Hilde De Man wijst op het belang van een dialoogcultuur, waarin mensen die zich niet meer veilig voelen, dit tijdig bespreekbaar durven te maken.

‘Tijdig’ betekent ook: niet wachten tot kleine issues zijn uitgegroeid tot grote problemen. “In de vroege fase zijn pesten en tal van andere vormen van ongepast gedrag veel makkelijker te benoemen en op te lossen, dan wanneer ze te lang zijn kunnen doorgaan.”

Dit veronderstelt ook een daadkrachtige aanpak van de leidinggevende en het management. “Maar kleine dingen bespreekbaar maken is niet altijd makkelijk en ligt bovendien niet echt in onze Belgische aard”, zo bedenkt Hilde De Man.

Dubbel zoveel pestgedrag

En vooral niet in die van de Belgische man, zo blijkt. Want hoewel mannen dubbel zoveel pestgedrag ervaren als vrouwen, ziet IDEWE in zijn effectieve meldingen dat mannen daar net mínder melding van doen: 45 procent van de pestmeldingen komt van mannen, 55 procent van vrouwen.

IDEWE pleit er dan ook voor dat werknemers een melding anoniem kunnen doen. Hilde De Man: “Herhaaldelijke meldingen over bepaalde personen en/of gedragingen die anoniem gemeld kunnen worden aan de werkgever, kunnen een aanleiding vormen voor een risicoanalyse. Daarnaast is het belangrijk dat werkgevers alle meldingen voldoende ernstig nemen: dat niet doen is een slecht signaal en maakt een open dialoogcultuur onmogelijk.”